skanuj0024 (42)

Podstawowe KiiauNRi Kształtowania WaiuniAw HsrmccaNSTWA Pracy i Eroonomii |

Podstawowe KiiauNRi Kształtowania WaiuniAw HsrmccaNSTWA Pracy i Eroonomii |

9141

Podstawowy podział stanowisk pracy zc względu na pozycję pracownika obejmuje:

-    stanowiska pracy w pozycji stojącej

-    stanowiska pracy w pozycji siedzącej

-    stanowiska pracy w pozycji zmiennej, stojąco-siedzącej.

Praca w pozycji stojącej daje możliwość wykonywania ruchów w dużym zakresie, wywierania sil o dużych wartościach oraz swobodnego przemieszczania się w ramach stanowiska, jeśli wymaga tego organizacja pracy.

Praca w pozycji siedzącej ogranicza zakres ruchów i wartości wywieranych stł zewnętrznych. Praca w tej pozycji dostarcza natomiast trwałego podparcia dla całego ciała, co umożliwia lepszą koordynację ruchową i wykonywanie czynności precyzyjnych.

Należy wspomnieć jeszcze o pozycji leżącej, w której są wykonywane często prace konserwacyjne, malarskie. Pozycja umożliwia małą swobodę ruchów, a wykonywanie w niej czynności roboczych powoduje bardzo duże obciążenia statyczne mięśni.

Optymalnym rozwiązaniem jest taka organizacja pracy, która umożliwia sporadyczne zmiany pozycji ciała, a także aktywność ruchową (chodzenie). Dzięki zmianie pozycji zapobiega się bowiem powstawaniu obciążeń statycznych, będących jedną z głównych przyczyn dolegliwości układu mięśniowo-szkielciowego.

Stanowisko pracy i wykonywane przez operatora czynności nie powinny wymuszać konieczności utrzymywania niewygodnych pozycji ciała, takich jak np. skręt tułowia czy Jego pochylenie. Pozycje takie powodują występowanie dużych wartości sil ściskających i tnących oraz znacznych momentów sił w suwach kręgosłupa. kończyn górnych i dolnych, co jest bezpośrednią przyczyną powstawa-

1915

nia urazów i dolegliwości układu mięśniowo-szkielełowcgo. Momenty sil oraz siły reakcji w stawach, wyliczone na podstawie określonych zależności matematycznych. są bezpośrednimi miernikami obciążenia układu ruchu.

Na rysunku 19-2-15 przedstawiono trzy różne pozycje ciała oraz waności momentów sil (wyrażanych w Nm) w poszczególnych stawach, wynikające z obciążenia daną pozycją dała (D. B.Chaffin, 1991). Jak wynika z rysunku pochylenie ciała powoduje około dziesięciokrotny wzrost momentu siły w stawie biodrowym, jak również znaczny wzrost momentów w stawach kolanowym i skokowym w porównaniu z pozycją stojącą wyprostowaną. Gdyby jeszcze dodatkowo wystąpił skręt tułowia spowodowałoby to powstanie obciążeń niesymetrycznych oraz dodatkowe zwiększenie momentów sił w poszczególnych stawach. Opuszczenie kończyny górnej oraz wyprostowanie jej w suwie łokciowym powoduje zmniejszenie wartości momentów siły w suwach łokciowym i ramiennym.

Sama pozycja przy pracy, gdy jest niewłaściwa, może powodować znaczne obciążenie i zmęczenie układu mięśniowo-szkieletowcgo. Sun ten pogarsza się. gdy występuje konieczność wywierania siły aa składowe elementy stanowiska pracy, jakimi są środki pracy, narzędzia pracy oraz elementy sterownicze.

Obciążenie układu mięśniowego szczególnie w suwach łokciowym i ramicn-nym w znacznej mierze zależy od położenia kończyny górnej. Na rysunku 192-16 przedsuwiono zmianę momentu siły w stawie ramśennym pod wpływem zmiany

100 N

Wetolć etrreo; siy • stawę

75 N

SON

25 N 3

0

60’

90*

d

Rys. Ifi-li Wnuki nomami

M.Krijc.1991)

i rażajxh wnuki obciążeń w-«mcirzaego(D B. Onlfie.

ijćkpotomkna)*) górnej

so

ft

c

<ąs aftca irier* urary od nfc porwę