skanuj0005 (344)

174 Lev Manomch

Prace koncentrowały się nad badaniami i produkcją radaru. W roku 1943 „Rad Lab” zajmowało już powierzchnię 115 akrów, posiadało największą centralę telefoniczną w Cambridge i zatrudniało 4000 osób (wideo Echoes of War, WGBH Boston).

Radar stał się zaraz po fotografii jeszcze lepszym sposobem dostarczania informaęji na temat położenia wroga. W istocie dostarczał zbyt wiele informacji, więcej niż była w stanie opracować jedna osoba. Historyczne filmy z pierwszych dni wojny pokazują gabinet dowodzenia wraz z ogromną mapą Wielkiej Brytanii wielkości stołu (wideo Echoes of War). Kartoniki w kształcie samolotów ustawione są na mapie celem przedstawienia bieżącej pozycji niemieckich bombowców. Kilku starszych rangą oficerów lustruje mapę. W tym zaś czasie kobiety w mundurach bezustannie zmieniają położenie kartoników, przesuwając je długimi tyczkami, zgodnie z informacjami napływającymi z dziesiątków stacji radarowych (wideo Echoes of War).

Czy istniał jakiś bardziej efektywny sposób przetwarzania i prezentowania informacji gromadzonych przez radar? Zarówno ekran komputera, jak wszystkie inne kluczowe zasady i technologie współczesnego interfejsu człowiek—komputer (interaktywna kontrola, algorytmy dla trójwymiarowej grafiki przedstawienia szkieletowego¹, dla grafiki punktowej), zostały rozwinięte jako sposób rozwiązywania tego problemu.

Badania zostały przeprowadzone ponownie w MIT. Laboratorium Radiacji zostało zlikwidowane po zakończeniu wojny, lecz wkrótce siły powietrzne stworzyły w jego miejsce kolejne tajne laboratorium — Laboratorium Lincolna. Zadaniem, które zostało przed nim postawione, było badanie czynnika ludzkiego oraz nowych technologii obrazowania dla SAGĘ — „Semi Automatic Ground Environment” („Półautomatyczne Środowisko Naziemne”), stanowiącego centrum dowodzenia amerykańskiego systemu obrony powietrznej w połowie lat pięćdziesiątych (patrz Edwards 1991, 68-93). Paul Edwards pisze, że zadaniem SAGĘ „było połączenie instalacji radiowych w zgodzie z obwodem USA, analizowanie i interpretacja ich sygnałów oraz kierowanie załogowych myśliwskich samolotów przechwytujących na spotkanie nadlatującej pszczoły. Miał to być system totalny, w którym «komponent ludzki» był w pełni zintegrowany z mechanicznym obiegiem wykrywania, podejmowania decyzji i reakcji” (Edwards 1991, 142). Dlaczego powstało SAGĘ i dlaczego potrzebny był do tego ekran komputera? W latach pięćdziesiątych amerykańscy wojskowi sądzili, iż gdyby ZSRR zaatakował USA, to wówczas wysłałby przeciwko nim jednocześnie ogromną liczbę bombowców. Wobec tego konieczne wydawało się utworzenie centrum będącego w stanie gromadzić informacje ze wszystkich amerykańskich stacji radarowych, śledzić ogromną liczbę bombowców nieprzyjaciela i koordynować kontratak. Ekran komputera, jak i inne składniki współczesnego interfejsu człowiek-komputer, zawdzięczają swe istnienie tej szczególnej doktrynie militarnej.

Wcześniejsza wersja centrum nosiła nazwę sieci Przylądka Dorsza, gdyż otrzymywała informacje z radarów usytuowanych wzdłuż wybrzeży Nowej Anglii. Centrum znajdowało się w Barta Building znajdującym się na terenie campusu MIT. Każdy z 82 oficerów sił lotniczych obserwował swój własny ekran komputera ukazujący zarys linii brzegowej Nowej Anglii oraz pozycję kluczowych radarów. Jeżeli oficer zauważył punkcik wskazujący na przemieszczający się samolot, wówczas wydawał komputerowi polecenie jego śledzenia. Aby to zrobić, wystarczyło nacisnąć ów punkt, korzystając ze specjalnego „świetlnego pióra” (Retrospectives II...). A zatem system SAGĘ zawierał w sobie wszystkie główne elementy współczesnego interfejsu człowiek-komputer. Świetlne pióro, zaprojektowane w 1949 roku, może być uważane za prototyp współczesnej myszy. W przypadku SAGĘ istotny jest również fakt, iż ekran został wykorzystany nie tylko do przekazywania wiadomości w czasie rzeczywistym (jak w przypadku radaru i telewizji), lecz także do wydawania poleceń komputerowi. Miast służyć jedynie do przedstawiania obrazu rzeczywistości, ekran stał się narzędziem wpływającym bezpośrednio na rzeczywistość.

Wykorzystując technologię stworzoną na potrzeby SAGĘ, zespół Lincolna stworzył serię programów grafiki komputerowej korzystających z ekranu jako środka umożliwiającego wprowadzanie informacji do komputera oraz ich uzyskiwanie. Zawierały one programy służące do przedstawiania zapisu fal mózgowych (1957), symulowania ruchu planet i działania sił grawitacji (1960), jak i tworzenia

1

Jeden ze sposobów zobrazowania w grafice komputerowej polegąjący na nieusu-waniu niewidocznych linii (przyp. tłum.).