skanuj0031 (91)

6.3. Różnorodność biologiczna Polski na tle Europy

odległości od miast, zwłaszcza na obszarach przyrodniczo najcenniejszych, m.in. nad brzegami morza, rzek, jezior oraz w granicach obszarów prawnie chronionych. Konsekwencją wzrostu powierzchni terenów zurbanizowanych w strefach podmiejskich, nieuzasadnionego wzrostem liczby mieszkańców, podobnie jak masowej zabudowy obrzeży jezior i rzek domami rekreacyjnymi poza terenami miejskimi, jest postępująca degradacja walorów krajobrazowych kraju, spadek powierzchni biologicznie czynnej i zmiana warunków hydrologicznych w jej otoczeniu, fragmentacja naturalnych biotopów, ograniczanie przestrzeni życiowej zwierząt i przerywanie szlaków ich wędrówek.

6.3. Różnorodność biologiczna Polski na tle Europy

Czynniki

sprzyjające

bogactwu

przyrodniczemu

Polski

Polska leży w granicach dwóch prowincji biogeograficznych środkowej Europy: leśnej, obejmującej większość powierzchni kraju, oraz górskiej, w skład której wchodzi tylko jego stosunkowo niewielka, południowa część. Naturalne bogactwo krajobrazów w Polsce jest jednak większe niż mogłoby wynikać z jej położenia na mapie Europy, głównie dzięki aktywności lodowców w okresie kolejnych glacjałów, chociaż także na skutek przejściowego charakteru klimatu. Zróżnicowanie klimatyczne na obszarze Polski powoduje, że w kierunku z zachodu na wschód zanikają gatunki związane z klimatem adantyckim, stopniowo zastępowane przez gatunki o wschodnioeuropejskim i borealnym typie zasięgu. Dlatego też np. na tej samej szerokości geograficznej krajobrazy niżowych lasów bukowych występują tylko w zachodniej części kraju, a niżowych borów świerkowych jedynie na obszarze Polski północno -wschodniej.

Stopień przekształcenia naturalnych krajobrazów w Polsce, poza wielkimi aglomeracjami miejsko-przemysłowymi, jest znacznie mniejszy niż w krajach położonych na zachód i na południe od naszego kraju (Olaczek 1995, 1998). Nie zmienia to faktu, że obecne zróżnicowanie polskich krajobrazów jest także efektem Ajgotrwałych oddziaływań człowieka na środowisko naturalne, spotęgowanym historycznie uwarunkowanymi różnicami użytkowania ziemi w różnych regionach kraju oraz ich odmienną sytuacją gospodarczą, polityczną i społeczną w przeszłości. Oprócz zachowanych do dziś krajobrazów półnaturalnych i naturalnych, a na niewielkich obszarach nawet pierwotnych, o wielkiej wartości przyrodniczej i niebagatelnych walorach estetycznych, występują w Polsce krajobrazy tylko częściowo naturalne, ale reprezentujące rzadki już w Europie typ harmonijnych krajobrazów naturalno-kulturowych, wiejskich i miejskich, a także krajobrazy kulturowe znacznie przekształcone wskutek presji urbanizacji, przemysłu lub rolnictwa, a nawet zdewastowane. Te ostatnie zajmują na szczęście stosunkowo niewielką powierzchnię,