skanuj0046 (72)

Nity pełne są stosowane do połączeń trwałych w konstrukcjach metalowych, np. w budowie mostów, dźwignic, wież lub kotłów itd. Wśród nich rozróżnia się nity z łbem: kulistym (rys. 2.3a), stożkowym (rys. 2.3b), soczewkowym (rys. 2.3c), soczewkowym niskim, grzybkowym (rys. 2.3d) i trapezowym, objęte normami PN-88/M-82952 -- 82959. Najczęściej stosuje się nity z łbem kulistym, a gdy powierzchnia połączenia powinna być gładka — nity z łbem stożkowym.

Rys. 2.3. Nity pełne z łbem: d) kulistym, b) stożkowym (płaskim), c) stożkowym soczewkowym, d) grzybkowym [6]

Nity drążone i rurkowe stosuje się w drobnych konstrukcjach, m.in. w mechanice precyzyjnej i w przemyśle elektrotechnicznym, przy łączeniu materiałów miękkich, kruchych lub o odrębnych własnościach. Nity drążone (PN-80/M-82974 -s- 82976) są wykonywane z łbem stożkowym, grzybkowym (rys. 2.4a) lub walcowym. Nity rurkowe (PN-80/M-82972, 73) mogą być z łbem płaskim (rys. 2.46) lub z łbem wywiniętym (rys. 2.4c).

Rys. 2.4. Nity: a) drążony, b). c) rurkowe

Zalecane średnice nitów (wg PN) wynoszą: 2; 2,5; 3; 4; 5; 6; 8; 10; 12; 16; 20; 24; 30; 36 mm (średnice niezalecane: 3,5; 14, 18, 22, 27 i 33 mm).

Długość nitów ustala się wg zależności l = li + lo    (2.1)

w której: /_t — łączna grubość łączonych części,

/₀ — naddatek na spęczenie nitu w otworze i na utworzenie zaku-wki; orientacyjnie przyjmuje się /₀ = (1,3 h- l,8)d.

Obliczoną długość zaokrągla się w górę do wartości znormalizowanej. W dokumentacji technicznej (rysunki, zestawienia materiałowe) podaje się kolejno oznaczenie nitu stalowego, jego średnicę i długość oraz nr normy, np. NIT 10x35 PN-88/M-82952. W przypadku nitów z metali nieżelaznych podaje się odpowiedni symbol (po liczbie oznaczającej długość nitu): Al, Cu lub Ms (mosiądz) np. NIT 5x12 Ms PN-88/M-82954.

Dobór materiałów na nity. Do łączenia elementów metalowych powin-no się stosować nity z tego samego (lub zbliżonego) gatunku materiału, co .resci łączone. Stosowanie materiałów o różnych własnościach może powo-

47