skanuj0006 (357)

Wiertła składane są stosowane głównie do otworów o średnicach powyżej 14 mm. Cechą charakterystyczną tego rodzaju wierteł są płytki wieloostrzowe mocowane mechanicznie (rys. 2.9).

Aby możliwe było objęcie jak największego zakresu wierconych otworów z najmniejszym stopniowaniem średnic (krok - 0,1 mm), płytki zewnętrzna i wewnętrzna są tak rozmieszczone, że ślady ich pracy częściowo wzajemnie się przykrywają. Podczas gdy płytka wewnętrzna jest zamocowana jako płytka stała przy osi obrotu wiertła, płytka zewnętrzna jest umieszczona w zmiennej pozycji promieniowej na tyle daleko, aby jeszcze zachodziło odpowiednie przykrycie średnic wiercenia realizowanych przez poszczególne płytki [2.6], Dużą zaletą wierteł składanych jest możliwość wiercenia jednym wiertłem otworów o różnych średnicach. Jest to możliwe przez przesunięcie osi wiertła z osi obrotu narzędzia (lub przedmiotu). Zakres zmian średnic wierconych otworów może dochodzić, zależnie od konstrukcji i średnicy wiertła, do kilku milimetrów.

Narzędzia specjalne, np. wielozadaniowe, mogą być stosowane do wykonywania otworów z jednoczesnym ich fazowaniem, pogłębianiem walcowo-czołowym lub stożkowym. Tradycyjna obróbka otworów wymaga użycia do tego celu najczęściej kilku rodzajów narzędzi. Obecnie wiele firm narzędziowych oferuje narzędzia, w których w korpusie z chwytem walcowym umieszczane są wiertła ze specjalnymi równoległymi do osi spłaszczeniami i dodatkowymi płytkami fazująco-pogłębiającymi (rys. 2.10). Konstrukcja rowka wiórowego w wiertle, jak też w korpusie narzędzia, zapewnia bezkolizyjne odprowadzenie wiórów (rys. 2.1 Ob) [2.6].

b)

Rys. 2.10. Narzędzie składane firmy Kcnnametal Hertel do jednoczesnego wiercenia, fazowania i pogłębiania [2.8]: a) elementy składowe narzędzia, b) narzędzie podczas wiercenia i fazowania otworów

Wiertła piórowe służą do wykonywania otworów o bardzo małych średnicach -poniżej 0,1 mm - oraz do powiercania w zakresie średnic od 2 do 60 mm.

Uo/wiwtulu są to narzędzia wieloostrzowe, przeznaczone do dokładnej obróbki •li,'linie wykonanych otworów. Można je podzielić na trzy podstawowe odmiany: ideowe, stożkowe i specjalne. Materiałem narzędziowym, najczęściej stosowanym im io/wierlaki jest stal szybkotnąca i węgliki spiekane. Spotkać można także rozwicr-inlii wykonane ze stali narzędziowych węglowych i niskostopowych (rozwiertaki h,i /nc). Dla zwiększenia trwałości rozwiertaków i polepszenia jakości powierzchni lo/wieicanyeh otworów ostrza rozwiertaków pokrywa się twardymi związkami, np. i/oikieni tytanu (TiN), węglikiem tytanu (TiC).

Najczęściej stosuje się rozwiertaki walcowe - wykonywane jako trzpieniowe 11 y*i I I a), mające chwyt walcowy lub stożkowy - oraz dla większych średnic ja-I o nasadzane (rys. 2.1 lb) z gniazdem o zbieżności 1:30. Ze względu na dokładność "Inóbki rozwiertaki walcowe dzieli się na: rozwiertaki zdzieraki i wykańczaki.

Rozwiertaki zdzieraki mają najczęściej trzy lub cztery śrubowo ułożone ostrza, k lóie usuwają 70-85% naddatku przewidzianego na rozwiercanic. Część wykańczają-i mają nieznacznie zbieżną w kierunku chwytu, co przyczynia się do zmniejszenia łan iii narzędzia o obrabiany przedmiot.

Rozwiertaki wykańczaki (rys. 2.lic) są narzędziami wieloostrzowymi. Mają m*iIivii proste (łatwe wykonanie) lub śrubowe przeciwskrętnc (lepsze prowadzenie • utworze; do rozwiercania otworów z rowkami i kanałami). W rozwiercaniu wy-I mic/.njącym skrawanie mniejszego naddatku przeznaczonego na rozwiercanie - 30 IVli oraz większa liczba ostrzy skrawających jednocześnie umożliwia uzyskanie uli tylko większej dokładności otworu, ale również małej chropowatości powierzchni Dla zwiększenia dokładności wymiarowo-kształtowej rozwicrcanych otworów ■ i u/n w rozwiertakach wieloostrzowych są rozmieszczone według nierównomiernej I nul/,inlki.

n)

A,

Rys. 2.11. Rozwiertaki: a) rozwiertak zdzicrak maszynowy - trzpieniowy /. długą częścią roboczą i chwytem stożkowym, b) rozwiertak maszynowy /.d/.icrak nasadzany, c) rozwiertak wykańczak trzpieniowy z chwytem stożkowym: A - część robocza, Aj -część skrawająca, A₂- część wykańczająca, B - chwyt, C - część łącząca [2.1 J

37