skanuj0063

118 5. Modeh pomiaru potęgi ptlat*

RFN.,..................

1960    1965    1970    1975    1980    1985    1990    1995    2000!

Rysunek 5.3. Potęga wybranych jednostek politycznych w latach 1960-2000 'A Ihó*. .UkMi i«u    . i. i«. > I4i

Fucik vvaz> siKiiii Puck» skiocil horyzont ptoguuzy Ju iuuu luku. -vk i w tej piugnozie Chiny prześcigają Związek Radziecki około 1995 roku, a przed 2000 doganiają USA. Od lat 70. stosunkowo wolno wzrasta Japonia, jeszcze wolniej Niemcy, szybko rosną natomiast Indie, a jeszcze szybciej Hra/ylia. która w 2000 roku zbliża się do pozycji Niemiec.

Modni cim‘n iiq

W rzeczywistości zmiany stosunków sił przebiegały inaczej. Związek Ra d/iccki znikł z mapy świata. Stany Zjednoczone są ciągle numerem jeden, szyb-h i /ai wzrost potęgi Japonii uległ zahamowaniu w połowie lat 90. i od tego czasu pozycja Japonii powoli słabnie. Wzrost potęgi Chin jest zauważalny, ale do do tclgnięcia Stanów Zjednoczonych ciągle im daleko. Mimo informacji o szyb kun wzroście gospodarczym Indii, ich potęga, ciągle oparła w dużej micr/c im ogromnej liczbie ludności, rośnie powoli. Dotyczy to również Brazylii.

Porównanie prognozowanego przez Fucksa układu sil z rzeczywistym pro wad/i do wniosku, że międzynarodowy układ sił jcsl o wiele bardziej stabilny. niż to się niejednokrotnie sugeruje często pod wpływem przesłanek raczej ideologicznych niż naukowych. Poza tym analitycy bywąją pod wrażeniem be/ względnego tempa rozwoju danego kraju, podczas gdy w stosunkach inięd/yim rodowych (z punktu widzenia układu sił) liczy się tylko wzrost względny

S.4. Model Cliii*a

Ray Clinc zaprezentował swój mudei w 1975 luku w książce, która jul dwa lala później ukazała się jako wydanie poprawione i rozszcR^one'*. KoJWiMMa Cline'a nad potęgą mają za tło ogólną politykę państwa, w tym zwłaszc/ą Miała gię narodową. Nic prcferoje on przy tym podejścia zbył abstrakcyjnego Uhtla loby się powiedzieć łksjoroatyczno-dedukcyjnego), gdyż „Amerykan* są te czej bardziej praktyczni niż konceptualni, skłonni do uczenia się opiukigu iw* tn nn doświadczeniu niż na rygorystycznym myśleniu analitycznym”¹¹.

Model Clinc'a odnosi się zasadniczo do siły, jaką państwo dysponuj flg |f| nic międzynarodowej. Składa się z dwóch charakterystycznych części

1)    część pierwsza (C+ £ + A0 odpowiada w przybliżeniu pojęciu pOUBM gospodarczo-obronnego państwa:

2)    część druga (.V - JJj wskazuje na możliwości jego uruchomieniu, m w mi mie daje ocenę soli. jaką państwo może odgrywać na arenie międ/yiutn* dowej. w tym również (a może nawet przede wszystkim) w c/asic konllik tu zbrojnego.

Formułę Cline'a można zapisać.

1 M 1*0 tW);

gilzie.

(Kiięgn państwa ^ lnic mówi o „potędze postrzeganej ',pevcclvedpowitf¹),

C masa kiytyczna, czyli ludność i terytorium (critieał mass populailan and lerritory)',

Ł potencjał gospodarczy {ecunoiNic iupabiluyt-

" A* R S Clinc. Mórid Inumww 1977. .4    <-j iuu*rgtc óntt. Winu

Prr*». Boukła 1977

° R S. Clinc. /fc« fornir aj Nm*>n< ,» ih, lWto. A »im$exK aumamrtn, I. mv«mit l*i. • taoham 1994, » 5.