skanuj0065 (33)

6.5. Zróżnicowanie ekosystemów

275

[■ 1) karpackie zarośla kosodrzewiny Pinetum mughi carpaticum;

2)    sudeckie zarośla kosodrzewiny Pinetum mughi sudeticum;

3)    zarośla jarzębinowe z wietlicą. Athyrio-Sorbetum;

4)    zarośla wierzby lapońskiej w Karkonoszach Salicetum lapponum;

5)    zarośla z olchą kosą w Karpatach Wschodnich Pulmonario-Alnetum widis i kilka mych zbiorowisk zaroślowych, m.in. zarośla wrześniowo-wierzbowe na kamieńcach żwirowiskach potoków górskich. Z wyjątkiem zarośli kosodrzewiny, zróżnicowanej a kilka podzespołów i tworzących przestrzennie odrębną formację między borami ■Serkowymi regla górnego a wysokogórskimi zbiorowiskami nieleśnymi, pozostałe lystępują w postaci niewielkich i rozproszonych płatów

Zróżnicowanie

ekosystemów

krzewinkowych

Wrzosowiska z wrzoścem bagiennym

Wrzosowiska

janowcowe

Ekosystemy kr z ewinkowe zajmują w kraju niewielki obszar, ale zarówno pod pzględem pochodzenia, jak i położenia oraz charakteru przyrodniczego są znacznie zróżnicowane. Należą do nich wrzosowiska, w większości pochodzenia antropogenicznego lub rozwijające się autogenicznie na siedliskach antropogenicznych, oraz wysokogórskie borówczyska, tworzące naturalne ekosystemy powyżej piętra posodrzewiny w górach.

Wrzosowiska, występujące w rozproszeniu na obszarze całego kraju, są zanikającym elementem polskiego krajobrazu. Najczęściej pochodzenia antropogenicznego, rzadziej naturalnego, wykształcają się na glebach jałowych i kwaśnych, z reguły suchych, rzadziej wilgotnych. Traktowane jako nieużytki, były przez lata najczęściej aalesiane, czasami rekultywowane i zamieniane na łąki lub pastwiska. Kilka typów wrzosowisk znalazło się na liście wymagających ochrony w Dyrektywie Siedliskowej i te mają szansę na ochronę przed całkowitym zanikiem. Należą do nich:

;■ wilgotne wrzosowiska z wrzoścem bagiennym Eńcetum tetralicis, niezwykle rzadkie i zajmujące niewielki areał, głównie w obniżeniach międzywydmowych na Pobrzeżu Bałtyckim albo na obrzeżach torfowisk wysokich w głębi lądu, w strefie wpływu klimatu atlantyckiego. Zależnie od położenia i wilgotności podłoża l w składzie zbiorowisk występuje, oprócz dominujących krzewinek wrzośca i wrzo-A su, kilkanaście gatunków bylin, w tym wełnianka wąskolistna, żurawina błotna, pięciornik kurze ziele lub trzęślica modra, nad morzem także woskownica europejska, oraz różne gatunki mchów-torfowców, mchów właściwych i porostów;

■ suche wrzosowiska janowcowe Calluno-Genistetum, występujące w rozproszeniu na *■ jałowych, piaszczystych glebach w sąsiedztwie kwaśnych dąbrów i kwaśnych lasów i dębowo-bukowych, głównie na sztucznie ukształtowanych obrzeżach lasu, osiąga-ją w Polsce wschodnią granicę zasięgu. Zależnie od położenia geograficznego reprezentują one odmianę subatlantycką albo subkontynentalną. Oprócz wrzosu f fizjonomię tym autogenicznym wrzosowiskom nadają żółto kwitnące krzewy ja-

*    nowca ciernistego, a skład zbiorowiska wzbogacają nieliczne drobne rośliny zielne, m.in. fiołek psi, przetacznik leśny i świetlik wątły oraz mchy i porosty. Gatun-

•    ki związane z wrzosowiskami janowcowymi są regionalnie narażone na wyginięcie;