skanuj0068 (22)

71

KTO JEST TURYSTĄ W PRZESTRZENI MIASTA?

Zamieszkać w mnogości, falowaniu, ruchu, w tym, co umyka, co jest nieskończone. Być poza domem, a przecież czuć się wszędzie u siebie; widzieć świat, być w środku świata i w ukryciu zarazem, takie są drobne przyjemności tych umysłów niezależnych, namiętnych, bezstronnych (...). Obserwator - to książę, który wszędzie zachowuje incogtii-to. (Baudelaire 1998, 20)

S. Liszewski (1996, 87-103) wyróżnił typy przestrzeni turystycznej na podstawie funkcji realizowanych w przestrzeni przez szeroko pojmowaną działalność turystyczną, charakteryzując w porządku chronologicznym przestrzeń: eksploracji, penetracji, asymilacji, kolonizacji i urbanizacji turystycznej. Owa sekwencja przywodzi na myśl analogiczne formalnie fazy organizowania i poznawania przestrzeni A. Wallisa, procesy społeczne w wielkich miastach wedle szkoły chicagowskiej, stadia ewolucji obszaru turystycznego R. W. Butlera czy fazy życia produktu albo przedsiębiorstwa. W kontekście tego, kto jest turystą w wielkim mieście, można zastanowić się nad relacją między mieszkańcami a turystami w momencie asymilacji turystycznej (przestrzeni asymilacji turystycznej przecież doświadcza także osoba, która nie musi ruszać się z miejsca, stając się mimowolnym turystą... zatem przemieszczanie się ludzi nie jest dłużej aksjomatem turystyki sensu largo) oraz urbanizacji turystycznej (w konsekwencji trwałego przemieszczenia się turysta przestaje funkcjonować dalej jak turysta ex definitione, tedy określenie „turystyczna” traci znaczenie albo termin „mieszkaniec”...).

W procesie doświadczania przestrzeni turystycznej niebagatelną rolę odgrywa system wartości mentalnych przekładający się na system wartości przestrzennych (zob. Kowalczyk 2001, 106). Na etapie wartościowania przestrzeni (np. miejskiej) wciąż pozostaje aktywna funkcja poznawcza / rozpoznawcza. Wówczas warto uzupełnić zaproponowany przez S. Liszewskiego schemat o dwie dodatkowe fazy: fazę percepcji turystycznej i fazę identyfikacji turystycznej.

Faza percepcji turystycznej - FPT (łac. perceptio - ujmowanie, od łac. percipere - zauważyć, odczuć, otrzymywać, wziąć w posiadanie) obejmowałaby wielokrotny akt spostrzegania, proces brania pod uwagę nowych miejsc potencjalnego doświadczenia turystycznego, dotyczyłaby zaś głównie sfery światopoglądowej i kulturowej. Zatem początek aktywności turystycznej stanowiłoby uświadomienie sobie oraz ogólnozmy-słowe reagowanie na inne miejsce - różne od miejsca naszego stałego pobytu. W tej fazie za istotne przyjąć trzeba poznanie miejsca - proces poznawania potencjału,