skanuj0090 (20)

DYLEMATY WIEJSKIEJ TURYSTYKI KULTUROWEJ 93

wotne w stosunku do miasta. Rezultatem rozpowszechnienia owego schematu myślenia jest, z jednej strony, często opisywana pogarda wobec wiejskości utożsamianej z zacofaniem, z drugiej zaś, paradoksalnie, idealizacja wsi jako przeciwieństwa wszystkich negatywnych cech przypisywanych miastu jako symbolowi współczesnej cywilizacji. Stereotyp ten funkcjonuje w świadomości zarówno mieszkańców wsi jak i miasta i ma ogromne znaczenie dla rozwoju turystyki o charakterze kulturowym na terenach wiejskich z jednej strony, jak wspomniano, stymulując popyt - z drugiej - ograniczając podaż elementów tradycyjnych, często uważanych przez lokalną społeczność za „wstydliwe”.

Przyciągający turystów, nostalgiczny wizerunek wsi, oparty na fragmentarycznej interpretacji rzeczywistości sprzed wieków ma, co oczywiste, niewiele wspólnego ze współczesnymi realiami. Już przed ponad dwudziestu laty jeden z polskich autorów, analizując definicje wsi, podkreślał ich nieaktualność (Moniak 1984). Według przytoczonej w jego opracowaniu, uznanej za klasyczną definicji (Grabski w: Moniak 1984) wyróżnikami wsi miały być:

1.    Związek z naturą;

2.    Niezmienność;

3.    Gospodarstwa rolne jako najważniejsze części składowe;

4.    Zasady moralne i typ kultury właściwe tylko społeczności wiejskiej.

Aby podkreślić różnice między spełniającą te warunki wsią tradycyjną i wsią

współczesną, A. Moniak przedstawia w tej samej pracy następujące zestawienie ich charakterystycznych cech:

Tabela 1. Charakterystyczne cechy wsi tradycyjnej i wsi współczesnej:

Wieś tradycyjna	Wieś współczesna
Społeczność zamknięta Względnie jednorodna zawodowo Samowystarczalna Wartość pracy mierzona czasem jej trwania, wartość „sama w sobie” Małe i ograniczone kontakty zewnętrzne Bezpośrednia transmisja ustna, niemal wyłączność funkcjonowania I układu kultury Tradycja tożsama z kulturą, nieuświadomiona, żywa Dziedzictwo kompletne	Społeczność otwarta Wielozawodowa Uzależnienie zewnętrzne Wartość pracy to bezpośredni efekt ekonomiczny Częste i różnorodne kontakty zewnętrzne Transmisja informacji pośrednia, przekaz za pomocą środków technicznych Tradycja jako refleksja nad przeszłością, występuje jako uświadomiona i nieuświadomiona, odtwarzana, żywa, modyfikowana Selekcja przekazu

Źródło: Moniak A. (1984)