skanuj0105 (3)

które zarejestrowały listy okręgowe, w co najmniej połowie okręgów wyborczych, lub te, które bezpośrednio po poprzednich wyborach zgłosiły istnienie klubu sejmowego liczącego co najmniej 15 kandydatów. Listy są rejestrowane przez Państwową Komisje Wyborczą — odwołanie do Sądu Najwyższego. Listę okręgową zgłasza się do okręgowej komisji wyborczej najpóźniej do godziny 24.00 w 40 dniu przed dniem wyborów. Liczba kandydatów na liście nie może być mniejsza niż liczba posłów wybieranych w danym okręgu wyborczym i większa niż dwukrotność liczby posłów wybieranych w danym okręgu wyborczym.

40.    Co jest treścią immunitetu materialnego?

Na nazwę immunitet, składają się zasadniczo dwa uprawnienia. Są nimi nietykalność oraz immunitet we właściwym tego słowa znaczeniu. Immunitet materialny wyłącza odpowiedzialność za określone kategorie czynów.

Uznaje się powszechnie, że gwarancją wolnego mandatu parlamentarnego jest immunitet materialny. Instytucja ta uchyliła karalność czynu przestępczego. Konstytucja przewiduje, zatem, iż poseł lub senator nie może być pociągnięty do odpowiedzialności za swoją działalność wchodzącą w zakres sprawowania mandatu poselskiego ani w czasie jego trwania, ani po jego wygaśnięciu. Za taką działalność poseł lub senator odpowiada wyłącznie przed Sejmem lub Senatem. Immunitet nie wyłącza jednak odpowiedzialności za czyny naruszające dobra osobiste innych osób. Immunitetem materialnym nie są objęte czyny polegające na ujawnianiu informacji stanowiących tajemnicę państwową lub służbową, z którymi poseł zapoznał się w trakcie wykonywania mandatu.

41.    Na czym polega immunitet formalny?

Immunitet formalny dotyczy jedynie odpowiedzialności karnej, w tym również za wykroczenia. Obowiązująca obecnie ustawa o wykonywaniu mandatu posła lub senatora rozciąga zakres tego immunitetu na odpowiedzialność karno-administracyjną. Do zakresu immunitetu formalnego nie wchodzi odpowiedzialność cywilna lub zawodowa. Treścią immunitetu jest zakaz pociągania posła lub senatora do odpowiedzialności karnej bez zgody izby. Zakaz pociągnięcia posła lub senatora do odpowiedzialności karnej i karno-administracyjnej bez zgody Sejmu lub Senatu dotyczy również czynów popełnionych przed uzyskaniem mandatu. Wyrażenie zgody na uchylenie mandatu następuje w drodze uchwały.

42.    Co jest treścią immunitetu nietykalności?

Nietykalność oznacza zakaz aresztowania lub w inny sposób ograniczenia wolności parlamentarzysty bez zgody izby. Poseł (senator) nie może być zatrzymany lub aresztowany bez zgody Sejmu (Senatu), z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu (Senatu), któiy może nakazać natychmiastowe zwolnienia zatrzymanego.

43.    Scharakteryzuj koncepcję mandatu wolnego

Artykuł 104 ust. 1 Konstytucji stanowi, że „posłowie są przedstawicielami Narodu. Nie wiążą ich instrukcje wyborców ”. Przepis ten stosuje się odpowiednio do senatorów (art. 108). Polski ustrojodawca przyjął mandat wolny, co oznacza, że poseł i senator reprezentuje cały naród, a nie wyborców, którzy go wybrali. Mandat wolny jest:

•    generalny, ponieważ poseł wyraża wole całego narodu, a nie wyborców którzy go wybrali.

•    niezależny — poseł nie ma obowiązków prawnych wobec konkretnych wyborców w postaci sprawozdań lub uzgadniania z nimi swojego postępowania w parlamencie. Niezależność gwarantują takie instytucje jak: immunitet, nietykalność osobista (art. 105), zakaz łączenia mandatu posła z innymi (określonymi w Konstytucji) funkcjami, zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej (art. 107).

•    nieodwoły walny — wyborcy nie mogą cofnąć posłowi udzielonego mu pełnomocnictwa. Poseł i senator nie są prawnie związani programem głoszonym w toku wyborów. Nie można im zakazać prowadzenia polityki innej niż głoszona w programie wyborczym. W świetle

55