skanuj0208 (5)

wisko rezonansu występuje przy określonej prędkości obrotowej (tzw. prędkości krytycznej), którą wyznacza się z przybliżonej zależności

(9.23)

w której wartość strzałki ugięcia / jest wyrażona w metrach.

Dla zapobiegania uszkodzeniom wałów szybkoobrotowych wały i części na nich osadzane powinny być wyważone statycznie i dynamicznie, a prędkość obrotowa wału powinna się różnić znacznie od prędkości krytycznej (co najmniej o 20%).

Jeśli wał ma pracować z prędkością ponadkrytyczną, należy zapewnić szybkie przejście przez prędkość krytyczną lub stosować specjalne tłumiki drgań.

9.6. Zasady konstruowania osi i wałów

Ustalenie ostatecznego kształtu projektowanego wału (osi) wymaga spełnienia następujących zaleceń:

1.    We wszystkich przekrojach wału musi być zapewniona wymagana wytrzymałość; w przypadku wałów kształtowych (schodkowych) zaleca się więc unikanie karbów, powodujących m.in. niekorzystne spiętrzenie naprężeń.

2.    Kształt wału musi zapewniać żądane ustalenie części osadzanych na wale (np. przez stosowanie odsadzeń zabezpieczających przed przesunięciem wzdłużnym części).

3.    Konstrukcja wału musi być dostosowana do warunków montażu i demontażu wału oraz osadzonych na nim części.

4.    Kształt wału powinien być możliwie najprostszy w celu zapewnienia łatwości wykonania oraz możliwie niskich kosztów produkcji.

Zalecenia często są sprzeczne ze sobą, dlatego w każdym przypadku należy dążyć do uzyskania możliwie optymalnego rozwiązania.

Zabezpieczenie części przed przesunięciem wzdłużnym wymaga stosowania powierzchni oporowych (rys. 9.1 la), służących również do przejmowania sił wzdłużnych. Dla złagodzenia wpływu karbu zaleca się przyjmować 0,5/7 < r < h. Gdy odsądzenie h nie tworzy powierzchni oporowej, zaleca się, aby h ^ 0,1 z/ (tzn. Djd ^ 1,2) oraz daje się możliwie duży promień przejścia

Rys. 9.11. Stopniowanie średnic wału i łagodzenie karbu [3, 4]

208