skanuj0009

tęczówkę, z otworem w środku, zwanym źrenicą. Do ciała rzęskowego przymocowana jest soczewka.

OŚRODKI CZUCIOWE

Skupienia ciał neuronów ulokowane na płacie ciemieniowym, zawiadujące funkcjami związanymi z czuciem, czyli bodźców czuciowych, np. wzrok

SIATKÓWKA

Delikatna błona, znajdująca się tylko w środkowej i tylnej części gałki oczną. Jest narządem recepcyjnym, wrażliwym na bodźce świetlne. Światło wyzwala w komórkach siatkówki złożony proces fotochemiczny, w wyniku którego powstają impulsy nerwowe, przesyłane następnie do podkorowych i korowych ośrodków wzroku. Jest zbudowana ze światłoczułych komórek - czopków i pręcików.

PRĘCIKI

To bardzo czułe receptory reagujące już na niewielkie ilości światła. Umożliwiają widzenie przy minimalnym oświetleniu, np. w nocy. Nie reagują na barwy, stąd przy braku światła nie rozróżniamy kolorów. Pręciki występują w bardzo dużą ilościf w miarę oddalania się od siatkówki ich liczba rośnie), głównie na obrzeżach siatkówki, wokół dołka środkowego. W ich błonach komórkowych są syntetyzowane i magazynowane barwniki wzrokowe - fotopsyny.

CZOPKI

To receptory mniej wrażliwe na światło niż pręciki. Odpowiadają za powstawanie ostrych obrazów i rozróżnianie kolorów. Wyróżnia się trzy rodzaje czopków reagujących na różną długość fal świetlnych i tym samym odpowiedzialnych za widzenie różnych barw: niebieskiej, zielonej i czerwonej. Widzenie innych kolorów jest możliwe dzięki odpowiedniej kombinacji pobudzeń różnych czopków. Równomierne pobudzenie wszystkich czopków odbierane jest jako barwa biała. Czopki występują w znacznie mniejszej ilości niż pręciki i są skupione w centralnej części siatkówki. W ich błonach są magazynowane i syntetyzowane barwniki wzrokowe - rodopsyny.

DOŁEK ŚRODKOWY

Miejsce najostrzejszego widzenia, znajdujące się w części środkową siatkówki obok plamki żółtej.

TARCZA NERWU WZROKOWEGO

Obszar siatkówki, w którym zbiegają się wszystkie włókna nerwowe i wychodzą w postaci wiązki - nerwu wzrokowego. Obszar ten jest nazywany także plamką ślepą, ze względu na to, że zawiera bardzo mało receptorów i dlatego jest niewrażliwy na bodźce świetlne.

KOMÓRKI DWUBIEGUNOWE

To komórki przesyłające informacje dalą przez synapsy łączące je z komórkami zwojowymi siatkówki. Większa ich część pobudzana jest pod wpływem światła (ang. on cclls), inne zaś pod jego wpływem są hamowane (off-cells).

KOMÓRKI ZWOJOWE

Komórki siatkówki, których aksony przy tarczy nerwu wzrokowego dają początek nerwowi wzrokowemu. Wrażliwe na światło lub na jego brak, niektóre reagują na oba rodzaje bodźców.

'V POLA RECEPCYJNE

Określony obszar, z którego każda komórka zwojowa otrzymuje informacje.

\ i KOMÓRKI AMAKRYNOWE

‘    To komórki znajdujące się w głębszej części warstwy ziarnistej wewnętrznej, a

częściowo również w warstwie zwojową. Tworzą one synapsy, które łączą je z kom. Dwubiegunowymi i zwojowymi. Działają one hamująco: mogą modulować czynność neuronów dwubiegunowych i zwojowych siatkówki.

V    I KOMÓRKI HORYZONTALNE (poziome)

To komórki znajdujące się w części powierzchniowej warstwy ziarnistej wew., tworzą skomplikowane połączenia z kom dwubiegunowymi i fotoreceptorowymi. Powstaje w ten sposób układ będący podstawą hamowania pobocznego, dzięki któremu możliwe jest pogłębianie kontrastu między oświetlonymi a nieoświetlonymi częściami siatkówki.

’N / HAMOWANIE OBOCZNE

Zespół uwarunkowań powstający wówczas, gdy dwie komórki (lub więcej) są ze sobą połączone wr taki sposób, że pobudzenie jednej powoduje hamowanie drogiej. System hamowania obocznego odpowiada za 'regulację ostrości" spostrzeżeń wzrokowych.

.    / DROGA WZROKOWA

j Najważniejsze elementy układu wzrokowego to:

V    1- gałka oczna 2.nerw wzrokowy 3.kora wzrokowa w płacie potylicznym

Gałka oczna i część nerwu wzrokowego wychodząca z niej, znajdują się w oczodole. Dalsza część nerwu wzrokowego znajduje się w czaszce i stanowi część czaszkową układu wzrokowego. Kolejne odcinki drogi wzrokowej, dochodzące do koty potylicznej, tworzą mózgową część układu wzrokowego. Widzenie zależy od prawidłowej budowy i czynności każdego elementu układu wzrokowego.

\ / NERW WZROKOWY

To nerw czaszkowy, złożony z dwóch odgałęzień, każde z nich pizewodzi inf. wzrokowe z warstw komórek zwojowych, gdzie następuje skrzyżowanie się aksonów przenoszących inf. nosowych połówek obu siatkówek i powstają dwa pasma wzrokowe, z których każde przenosi reprezentacje połowy pola widzenia do bocznego kolankowatego ciała jądra.

PROMIENISTOŚĆ WZROKOWA

Tworzą ją aksony neuronów głównego jądra ciała kolankowatego bocznego, które kierują się przez torebkę wew. do kory wzrokowej.

CIAŁA KOLANKOWATE BOCZNE

To podkorowe jądro przekaźnikowe w drodze wzrokowej ssaków wyższych - składa się z sześciu warstw kom. Tu zostają opracowane informacje docierające z siatkówek, a następnie odesłane do projekcyjnej okolicy wzrokowej w płacie potylicznym koty mózgowej. Neurony c.k.b. mają pola recepcyjne na siatkówce o podobnej koncentrycznej organizacji jak kem. zwojowe.

WZGÓRKI CZWORACZNE GÓRNE

To dwa przednie wyraźne zbiorowiska kom. nerwowych w blaszce czworacznej pnia mózgu, stanowiące część układu wzrokowego. U niższych kręgowców reprezentują cały system, u wyższych nie są tak ważne, jak odruchy wzrokowe przy śledzeniu poruszających się bodźców.

JĄDRO NADSKRZYŻOWANIOWE

Znajduje się w przedniej części podwzgórza, dochodzą do niego włókna układu , wzrokowego, wpływając na rytm okołodobowy.

KORA WZROKOWA (VI - V5)

System ośrodków mózgowych uczestniczących w mechanizmach widzenia. VI -projekcyjna okolica wzrokowa, na płacie potylicznym, reprezentacja środkowej siatkówki, inf. wzrokowa ulega wstępnemu procesowi integracji i zostaje przekazana do okolic asocjacyjnych V2 i V3, następnie dwoma strumieniami (MT) w płacie ciemieniowym i do okolicy V4 w płacie skroniowym.

WIDZENIE BARWNE

Specjalizacja komórek siatkówki w kierunku widzenia dziennego i nocnego. Teoria Younga - Helmholtza: trzy rodzaje czopków (wrażliwe na niebieską, zieloną i czerwoną barwę). Jeżeli kom. zwojowa pobudzana jest przez czopki wszystkich trzech rodzajów pełni rolę defektora oświetlenia, jeśli przez czopki jednego lub dwóch rodzajów, uczestniczy w rozróżnianiu barw.

UCHO ZEWNĘTRZNE

Jedna z trzech anatomicznych części organu słuchu, znajduje się wewnątrz kości skroniowej czaszki, złożone jest z małżowiny usznej (potocznie tzw. ucho), zewnętrznego przewodu słuchowego (zwanego też kanałem) zakończonego błoną bębenkową, która oddziela ucho zewn. od ucha środkowego. W uchu zewn. odbywa się przewodzenie dźwięku. Ucho zewnętrzne spełnia też ważną rolę w lokalizowaniu źródła dźwięku.

UCHO ŚRODKOWE

Jedna z trzech anatomicznych części organu słuchu, jest to system jam powietrznych. Składa się na nie: jama bębenkowa (jama ucha środkowego) z trzema kosteczkami słuchowymi, jama sutkowa z kom. powietrznymi wyrostka sutkowego i trąbka słuchowa (tzw. trąbka Eustachiusza). Trąbka słuchowa łącząca jamę bębenkową z gardłem wyrównuje ciśnienie w tejże jamie bębenkowej. W uchu środkowym drgania błony bębenkowej przenoszą się na system 3 kosteczek słuchowych, które przekazują dźwięk do ucha wewnętrznego.

UCHO WEWNĘTRZNE (błędnik)

Jedna z trzech anatomicznych części organu słuchu, najgłębsza część ucha znajdująca się w części skalistej płata skroniowego. Ucho wewnętrzne składa się z błędnika i nerwu statyczno - słuchowego. Błędnik (system połączonych kanałów i woreczków) dzieli się na: błędnik kostny i jego odpowiednik, błędnik błoniasty znajdujący się wewnątrz błędnika kostnego. Przestrzeń między błędnikiem kostnym i błoniastym wypełnia ciecz zwana perilimfą, natomiast wewnątrz błędnika błoniasiego znajduje

się ciecz zwana endolimfą. W skład błędnika wchodzi: ślimak (nazwany tak od swej budowy w kształcie skorupki ślimaka), wewnątrz którego znajduje się aparat zmysłu słuchu, przedsionek i trzy kanały półkoliste w których znajduje się aparat zmysłu równowagi. Nerw statyczno - słuchowy (VIII nerw czaszkowy) składa się z części słuchowej i przedsionkowej. Droga słuchowa, czyli droga przewodzenia bodźca słuchowego w obrębie układu nerwowego, biegnie do kory płata skroniowego mózgu, a przedsionkowa do móżdżku.

TRZY KOSTECZKI SŁUCHOWE

J Są to trzy kosteczki ułożone szeregowo - młoteczek, kowadełko i strzemiączko. Znajdują się w uchu środkowym i służą do przekazywania drgań bębenka do płynów ślimaka. Kosteczki słuchowe działają na zasadzie dźwigni w przenoszeniu dźwięku ze środowiska gazowego (w uchu zewnętrznym i środkowym) do przestrzeni płynowych ucha wewnętrznego. Dwa mięśnie wewnąłrzuszne (napinacz błony bębenkowej i mięsień strzemiączkowy) zapewniają prawidłową ruchomość tej konstrukcji i spełniają funkcję akomodacyjną w przenoszeniu dźwięku. Młoteczek kontaktuje się z błoną bębenkową, a strzemiączko z tzw. okienkiem owalnym

ŚLIMAK BŁONIASTY

Spiralna struktura o kształcie muszli ślimaka w uchu wew., zawierająca receptory słuchu. U człowieka ma ona 2 i 3\4 zakrętu, dość grubą podstawę i zwęża się ku górze. Ślimak jest kanałem kostnym zawierającym 3 kanały wypełnione płynem (przewód przedsionkowy, przewód bębenkowy i przewód ślimakowy), biegnące przez całą jego długość. Te 3 kanały oddzielone są od siebie membraną Reissnera i podstawną błoną ślimaka. Ślimak, wypełniony płynem, na całej długości posiada kom. rzęsaste. Płyn ślimaka przemieszczany jest przez fale dźwiękowe (dochodzące za pośrednictwem kosteczek ucha środkowego), wówczas komórki rzęsaste uginają się i dochodzi do reakcji chemicznej pobudzającej odpowiednie zakończenia nerwowe, co powoduje przesyłanie informacji do obszarów mózgu, odpowiedzialnych za słyszenie.

BŁONA PODSTAWNA

Cienka błona w ślimaku w uchu wew., przechodząca przez środek przewodu ślimakowego, na której umiejscowiony jest narząd Cortiego. Jej szerokość, sztywność i masa jest rożna na całej jej długości (jest najwęższa u podstawy ślimaka, najszersza zaś w okolicy szczytu). Różne części błony podstawnej rczonują w różnych częstotliwościach. Te drgania rezonansowe umożliwiają słyszenie dźwięków o różnej tonacji; wąska część w pobliżu strzemiączka odkształca się najsilniej w reakcji na tony wysokie, a szeroka część na drugim końcu ślimaka najsilniej reaguje na tony niskie. Odkształcenia błony (tzw. fala wędrująca) biegną od podstawy ślimaka w kierunku jego szczytu.

j NARZĄD CORTIEGO

i Bardzo czuły narząd znajdujący się wzdłuż Wony podstawnej. Nazwany tak od nazwiska sw;go odkrywcy. Jest to właściwy narząd słuchu. Zasadniczą częścią tego organu jest około 15 000 kom. rzęsistych, ułożonych rzędami. Od komórek tych odchodzą tysiące włókien nerwowych, przekazujących dane o częstotliwości.