34505 skanuj0006

Rozdział 1

CIAŁO I PŁEĆ

A) NOWY STOSUNEK DO CIAŁA I PŁCI

cmaty ciała i płci są w chwili obecnej chyba najbardziej akiualne w opracowaniach JL / antropologii historycznej, a jednocześnie metodycznie najtrudniejsze i najbardziej sporne. W ich przypadku metody, scharakteryzowane wc wprowadzeniu jako podatne na krytykę, praktykowane są z najwyższym powodzeniem i jednocześnie skutecznie uodpar-nianc ideologicznie. Można byłoby to wyjaśnić stosowaniem argumentom ad kominem, jako że Michel l oucault, główna i miarodajna postać dziejopisarstwa traktującego o ciele, i to ciele dyscyplinowanym i dręczonym, był homoseksualistą o sadomasochistycznych skłonnościach. Podczas gdy w tradycji europejskiej od Platona i św. Pawła ciało było wiezieniem duszy, to Foucault na odw rót określa duszę jako więzienie ciała^{1 2 3 4 5}. Miarodajną osobistością w dziedzinie historii pici jest Judith Butler, energiczna orędowniczka polityki dla lesbijek. Juz Marcel Proust wypowiedział się zgodnie z tradycyjnymi uprzedzeniami pod adresem pierwszych seksuologów: ..ma się wrażenie jakby dzisiaj nawet /.drożność stała się przedmiotem nauki ścisłej"⁷.

Wszelako historia ciała i płci to więcej niż historia lesbijek i gejów, więcej niż nauka legitymizująca te grupy w ich drodze ku górze. Dzieje jej sukcesu wskazują raczej na to, że obsługuje ona szeroko rozpowszechnione potrzeby. Przypuszczam, że należą one do wspomnianego wcześniej kontekstu „legitymizacji społeczeństwa pojedynczych ludzi". Skoro bowiem człow iek nie ma już. możliwości osadzenia trwałej osobistej tożsamości na więziach transcendentnych czy narodowych, ostatnim środkiem, jaki mu pozostaje do zrealizowania swojego biograficznego projektu, jest własne ciało w jego plciowości. Odkąd życie jest tylko ziemskie i pojedyncze, ciało automatycznie staje w centrum'.

51

1

Za: Christinu Yanja, w; fVter Din/elbacher (red.), Euroj/duche Afeiuahtitisgesduchie. Stuttgart 1993.

2

s. 1X3.

3

Za. Roy Porter. Mikuła* Tcich (red.), Se.\ual K/uwledge. Sexuat Science. The łiisiory ojtoitudes to

4

Sexualiiy. Cambridge 1994. s. 251.

5

Arthur E Imhof (red.). Leih urnl l.ehen in der Geschichle der Aetizeil, Berlin 1983, S. 15.