skanuj0094 (Kopiowanie)

Dodatkową rolę osłaniającą, w stosunku do związków chemiczn; rozpuszczalnych w wodzie, odgrywa tzw. płaszcz tłuszczowy skóry, kt powstaje z wydzieliny gruczołów łojowych. Nieuszkodzona skóra stano barierę dla drobnoustrojów ze wzglądu na ochronną rolę warstwy i gowej.

Znaczenie skóry w gospodarce cieplnej organizmu polega na reguła utraty ciepła przez promieniowanie, przewodnictwo, parowanie oraz_ ' powiędnie funkcjonowanie naczyń.

Czynność resorpcyjna skóry nie ma dużego znaczenia dla organir Zagadnienie to jest jednak interesujące z punktu widzenia farmakolor ponieważ skóra jest miejscem stosowania leków.

Warstwa rogowa stanowi tylko mechaniczną barierę, natomiast jyarsT jasna i ziarnista są nieprzepuszczalne. W głębiej położonych warstt Ttaskorka^chłanianie nie napotyka przeszkód. Jest ono ułatwione istnieni^-przestrzeni międzykomórkowych warstwy kolczystej oraz rozgałęzion^-splotu naczyniowego, usytuowanego u podstawy brodawek skóry właści Przenikanie w głąb skóry nieuszkodzonej jest powolne i odbywa się głó" przez ujście gruczołów łojowych i mieszków włosowych.

Skaleczenia, oparzenia, wypryski itp. niszczą zrogowaciałą wars naskórka, powodując gwałtowne zwiększenie szybkości wchłaniania. Sp< stość warstwy rogowej zależy od .stopnia jej nawodnienia. Keratyna jal amfoteryczna proteina, o punkcie izoelektrycznym w pH 5,6, przy fizjolo“ cznym słabo kwaśnym (p£[ 5j3) odczynie skóry jest odporna na dzr^,--: substancji hydrofitowych, jednakże przy odczynie zasadowym twoi koloidalny żel, przez który megą również przenikać substancje o inny właściwościach. Wchłanianie może ulec zmianie, jeśli substancja toczni— ._ma. zdolność wiązania się z keratyną (jod, steroidy) i zostaje zatrzyn w warstwie rogowej przez dłuższy czas.

Proces wchłaniania przez warstwy naskórka jest dyfuzją bierną. N^J proces ten wpływa również stopień dyso.cjacji danej substancji leczniczej' zależny od pH skóry, oraz jej' współczynnik podziału O/W. Ogólnie można przyjąć, że substancje lecznicze rozpuszczalne zarówno w tłuszczach, jak i w wodzie są wchłaniane w największym stopniu. Z chwilą, gdy substancjy lecznicza dotrze do naczyń krwionośnych zlokalizowanych w skórze właś- ; ciwej, następuje jej wchłanianie do krwiobiegu.

Wzmożenie przepuszczalności skóry można też uzyskać przez stosował środków keratolitycznych, rozmiękczających warstwę rogową naskórka . oraz powedującyćhlćg^toiszczanie^po środków tych należą: kwas_salięylo jyy,.siarka,.boraks, zasady. Innym sposobem zwiększania przepuszczalnoś ' skóry jest wywołanie przekrwienia .lub stanu zapalnego przez podrażnienia - komórek naskórka. Tłuszcze, przenikają w głąb skóry tylko wzdłuż tc rebek włosowycłmNajlepicj wchłaniają się tłuszcze zwierzęce, nieco gorzej rośłim najtrudniej zaś parafiny.

Do najczęściej spotykanych chorób skóry należą procesy ropne wywołanej

Erzcz gronkowce i paciorkowe u osób narażonych na mikrourazy w nie-igienicznych warunkach. Sprzyjają im również zaburzenia przemiany;

186 Zarys biofarmacji materii (cukrzyca) oraz stany zmniejszonej odporności (niedobór przeciw-•inł, leczenie immunosupresyjne).

Do ropnych zapaleń skóry, wywołanych przez gronkowce, należą zapalenia mieszków włosowych, figówka, będąca przewlekłą odmianą zapalenia mieszków włosowych z towarzyszącymi objawami wtórnego uczulenia, czyraki, ropnie mnogie pach, ropnie mnogie niemowląt. Choroby ropne pochodzenia paciorkowcowego to róża i ropowica. Drugą częstą grupą schorzeń są grzybice skóry. Wykazują one znaczną różnorodność kliniczną zależną od rodzaju grzyba, co warunkuje wybór odpowiedniego leku. Należą tu grzybica pachwin, grzybica stóp, grzybica strzygąca i inne. Zakażenia drożdżakami powodują zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, języka, zapalenie sromu i pochwy, wyprzenie i inne.

Ż chorób wirusowych skóry należy wymienić opryszczkę zwykłą, pół-pasiec i krowiankę przeszczepioną.

Częste są uczulenia skóry, a mianowicie: pokrzywka, choroba posurowicza, świerzbiączka, wyprysk. Zmiany uczuleniowo-toksyczne mogą być następstwem kontaktu z przedmiotami codziennego użytku (mydło, detergenty, guma, kosmetyki itp.) lub powikłaniem leczenia doustnego, pozajelitowego lub zewnętrznego. Mają one złożony mechanizm pozagenetyczny, różnorodny obraz kliniczny: od łagodnej pokrzywki, rumienia trwałego do toksycznej nekrolizy naskórka.

Do chorób tkanki łącznej (kolagenoz) należą: liszaj rumieniowaty ostry i przewlekły oraz twardzina.

Osobną grupę stanowią choroby pęcherzowe skóry: pęcherzyca przewlekła i opryszczkowate zapalenie skóry.

Częste są stany przednowotworowe i nowotworowe skóry.

9.5.2. Biofarmaceutyczne aspekty leków podawanych na skórę

Leki podaje się na skórę głównie w celu uzyskania działania miejscowego, niekiedy ogólnego.

Miejscem działania wprowadzonej tą drogą substancji leczniczej może być zewnętrzna powierzchnia skóry i warstwa rogowa naskórka (środki odkażające, antyseptyczne, keratolityczne) względnie warstwy położone głębiej (leki przeciwhistaminowe, antybiotyki, steroidy, środki miejscowo .znieczulające i inne, laóre działają dopiero w tkance bardziej uwodnionej).

Uzyskanie działania ogólnego, jako cel podania leku na skórę, jest w zasadzie rzadkie, ponieważ wchłanianie przez skórę jest niecałkowite i zmienia się pod wpływem wielu czynników. Niemniej stwierdzono dobre wchłanianie przez skórę hormonów (progesteron, testosteron), glikokortykosteroidów, witamin^ to zarówno rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K), jak i w wodzie (B,, B.., C, pirydoksyna, kwas pantotenowy), a także sulfonamidów, kwasu salicylowego i jego estrów, rtęci i jej połączeń, etoformuTBenZPcałBgK niektórych alkaloidów (nikotyna, morfina, strychnina) oraz nitrogliceryny.

Na skórę stosuje się następujące postacie leku:

Pozanaczynimue podawanie leków 187