sr2

r

oml**** leszczyny

Wśród posianego żyta i na polu nawożonym często spotyka się chwast stokłosę żytnią; roślina la należy również do rodziny traw i ma wielokłoskową wiechę. Z nasion stokłosy można gotować kaszę i robić kisiel podobny do owsianego.

Po łacinie stokłosa nazywa się Bromus; tak nazywano w starożytności owies.

Jak widzicie, nie trzeba zabierać z sobą na wędrówki dużej ilości kaszy. W lasach i na polach jest niemało roślin, z których można otrzymać i ugotować jadalną kaszę; a przy leśnych aromatach i przy młodym apetycie wyda się ona całkiem smaczna.

Leśne mleko lub jadalne świeczki

Wszelkie kasze są smaczniejsze, gdy je okrasić tłuszczem. „Olejem kaszy nie zepsujesz“ — mówi przysłowie rosyjskie. Poszukajmy więc roślin oleistych w leśne.

We wrześniu, gdy drzewa barwią się ciepłymi kolorami; żółtym, pomarańczowym i czerwonym — dojrzewają orzechy. Sójki przylatują na krzewy leszczyny, wiewiórki skaczą po jej gałązkach, robiąc zapasy zimowe. Leszczyna daje pożywne owoce. Jej orzechy zawierają 62% tłuszczu i 17% białka. Olej orzechowy jest bardzo dobry, ma kolor jasnożółty, a w smaku przypomina olej migdałowy. Pożywność (kaloryczność) orzechów leszczyny dwukrotnie przewyższa kaloryczność pszenicy, 3 razy — kaloryczność maku, a B razy — mleka. Orzechy znajdują szerokie zastosowanie w produkcji cukierków, ciastek, tortów i innych smakołyków.

Z wytłoczyn robi się placki i chałwę.

Olej orzechowy tym się odznacza, że przy spalaniu się nie kopci. Można zaostrzyć jądro orzecha i zapalić je. Będzie płonęło równym płomieniem bez sadzy. Z orzechów można zrobić świeczki, nawlekając je na patyczki. Są to świeczki zupełnie jadalne, a nawet bardzo smaczne.

Przy spalaniu drewna leszczynowego otrzymujemy bardzo lekki węgiel, który ma zastosowanie przy wyrobie prochu. Z węgla leszczyny robi się ołówki do rysunków.

Kora leszczynowa służy za garbnik i do wyrobu żółtej farby.

Z gałęzi wyrabiają obręcze, laski, cybuchy. Z młodych pędów plotą koszyki.

Aby otrzymać olej, trzeba orzechy wysuszyć i rozbić. Wyjęte z łupin jądra tłucze się na masę orzechową, rozcieńcza niewielką ilością wody i podgrzewa. Para rozrywa komórki, tłuszcz się oddziela i rozpuszcza po podgrzaniu; łatwiej go wtedy wycisnąć. Ogrzaną masę orzechową zawija się w czyste płótno 1 kładzie pod prasę śrubową lub klinową. W takiej prasie masę orzechową umieszcza się między deskami umocowanymi w ramie; między ramę i deski wbija się kliny. Pod prasę podstawia się naczynie do zbierania oleju.

Wczesną wiosną, już w marcu, na nagich gałęziach leszczyny rozwijają się długie kotki kwiatów pręcikowych. Wiatr kołysze nimi i zwiewa z nich lekki, suchy pyłek, który ulatuje i osiada na żeńskich pączkach kwiatowych, między ich łuseczkami widnieją czerwone puszyste słupki. Leszczyna jest rośliną jodnopienną, ma na różnych gałęziach kwiaty pręcikowe i słupkowe.

65    5 — śladami Robinsona