str13

/-Gmbowika. Z. Mikulski. Hydrofobia ogólna. Warszawa 2005 14570-X, t) h> WN PWN 2005

i

jącym środowiskiem, jej związkiem ze światem żywym; 2) nauka zajmująca się procesami rządzącymi wyczerpywaniem i uzupełnianiem zasobów wodnych na Ziemi i różnymi fazami jej cyklu hydrologicznego.

Nieco inne definicje obu nauk znajdziemy w polskim tłumaczeniu Międzynarodowego słownika hydrologicznego wydanego przez PWN w 2(X)1 r.:

hydrografia - 1) opis śródlądowych obiektów wodnych, takich jak: rzeki, jeziora, zbiorniki wodne, obszary zabagnione, źródła; 2) sporządzanie map morskich do celów nawigacyjnych;

hydrologia - 1) nauka o wodach podziemnych i powierzchniowych na Ziemi, ich występowaniu i krążeniu, o ich biologicznych, chemicznych i fizycznych właściwościach oraz związku zc środowiskiem; 2) nauka zajmująca się procesami rządzącymi zmiennością lądowych zasobów wodnych i badająca różne fazy cyklu hydrologicznego.

Z podanego przeglądu historycznego wynika jednoznacznie, że ogólnie przyjętą nazwą na określenie nauki o wodzie jest obecnie „hydrologia” - nazwa powszechnie stosowana. Tradycyjna nazwa „hydrografia” jest wykorzystywana przede wszystkim w służbach morskich zajmujących się głównie pomiarami i kartowaniem mórz i oceanów na potrzeby żeglugi (mapy locyjne). Potwierdzają to nazwy np.: Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej (w różnych krajach), Urzędy Żeglugi i Hydrografii, Międzynarodowe Biuro Hydrograficzne w Monaco, a ostatnio nawet Towarzystwa Hydrograficzne (naukowo-techniczne morskie) i in. (Mikulski, 1993b).

Obecnie istnieją różne podziały hydrologii, zależnie od przyjętych kryteriów. Najpowszechniejszy jest podział przyjmujący stopień rozwoju naukowego hydrologii. Tak powstały: hydrometria, hydrografia, hydrologia ogólna, hydrologia dynamiczna, hydrologia regionalna, hydrologia stosowana (zwana też hydrologią inżynierską lub techniczną). A oto ich najprostsze definicje.

Hydrometria jest działem hydrologii zajmującym się zbieraniem informacji ilościowych o obiektach wodnych, zjawiskach i procesach; jej przedmiotem są obserwacje wszelkich zjawisk hydrologicznych (zmiany poziomu wód powierzchniowych i podziemnych oraz form ich zarastania i zlodzenia), a także pomiary: spadków zwierciadła wód płynących, prędkości i natężenia przepływu wody, ruchu i ilości materiału (rumowiska rzecznego) wleczonego przez rzeki i unoszonego z prądem wody, temperatury i składu chemicznego wód, opadów i osadów atmosferycznych oraz parowania z powierzchni wody i gruntu. W ogólniejszym ujęciu hydrometria obejmuje wszelkie obserwacje i pomiary niezbędne do poznania ustroju hydrologicznego obiektów' wodnych².

Hydrografia, zwana też hydrologią opisową, jest nauką zajmującą się opisywaniem obiektów wodnych (np. cieków, zbiorników wodnych, obszarów zabagnionych, źródeł) i zjawisk wodnych. Obecnie przedmiotem badań hydrograficznych jest rejestracja wód na Ziemi (kartowanie i mapy hydrograficzne). Nazwa hydrografia jest stosowana także na określenie wojskowej służby oceanograficznej (Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej)

Przykładem takiego ujęcia jest Hydrometria E. Bajkiewicz-Grabowskiej, A. Magnuszewskiego i Z. Mikulskiego, wydana przez PWN w 1993 r.

13

o

©

©

&

$

P

P

Cl

C

C

CO

o

3

o>

co

co

co

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader