str9

C:\Docume... " # 1025. O.S

/-Gmbowika. Z. Mikulski. Hydrofobia ogólna. Warszawa 2005 14570-X. t) hy WN PWN 2005

i

WSTĘP

Szybki rozwój hydrologii w drugiej połowie XX w. i związana z tym intensyfikacja szkolenia hydrologicznego w szkołach wyższych, w tym zwłaszcza na kierunkach geograficznych uniwersytetów, od dawna wymagały odpowiedniego podręcznika hydrologii ogólnej. Nieliczne istniejące pozycje z tego zakresu wydano już dość dawno i nie odpowiadają one współczesnym wymogom nauki. Niniejszy podręcznik, przeznaczony głównie dla geografów, może z powodzeniem służyć również słuchaczom innych kierunków jako podstawa kształcenia specjalistycznego. Układ podręcznika, oparty na wykładach hydrologii ogólnej dla II roku studiów geograficznych, odbiega od dotychczasowych stereotypów. Przede wszystkim zawiera pełny zakres wykładu o hydrosferze, tj. hydrologię lądu i oceanografię. To połączenie jest rzadko spotykane w podobnego typu podręcznikach w kraju i zagranicą.

W niniejszym podręczniku tekst ujęto w ośmiu częściach poprzedzonych omówieniem przedmiotu hydrologii, w którym podano krótko obecny pogląd na rozwój i zakres hydrologii, jej podział i definicje głównych działów tej nauki. Pierwszą część poświęcono omówieniu pojęcia hydrosfery, jako przedmiotu badań hydrologicznych. oraz jej właściwościom. W części drugiej zajęto się lądową częścią hydrosfery, co dawniej stanowiło zasadniczy przedmiot zainteresowań ówczesnej hydrografii. Obecnie tę część ujęto w sposób bardziej usystematyzowany - najpierw potraktowano wody podziemne, a następnie wody powierzchniowe, te z kolei uporządkowano i opisano jako obiekty hydrograficzne: punktowe, liniowe i obszarowe. Do tych ostatnich włączono także lodowce i marzłoć trwałą. Wskazano tu na ogromną różnorodność hydrograficzną kontynentów. Wreszcie w tej części rozpatrzono zlewnię jako system hydrograficzny.

Rozpoznanie lądowej części hydrosfery umożliwiło z kolei analizę jej cyklu hydrologicznego. Tu istotną uwagę zwrócono na opad atmosferyczny, jako wejście do systemu obiegu wody w zlewni, określenie jego wielkości i szacowanie opadu w zlewni, a następnie parowanie - drugi po opadzie pod względem wielkości składnik bilansu wodnego zlewni. Znacznie więcej miejsca poświęcono procesowi kształtowania się odpływu, decydującego o wielkości i zmienności przepływu rzecznego, a tym samym odpływu ze zlewni. Następnie pokrótce potraktowano retencję, stanowiącą kolejny etap

9

$

P

P

L,

o

©

©

&

Cl

C

C

CO

co

co

S> Hydrologia ogólna - Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska, Zdzisław Mikulski - iLibrary Reader