strona0092 (2)

212 Zofiu Babska

nych zdarzeń z. życia dziecku, zapisywanych w nml» |n • h IMN i odstępach czasu. Niekiedy dzienniczki- to mle-i/ai na ♦*»»»ili< możliwości. Obserwacje pochodzące z wczesnych i >U * «•*»•*• w I'##* dziecka nazywane bywają obserwacjami « n g ! miały bowiem charakter jakby anegdotek na temat i»|*

Jasia, tego, jak przestraszył się psa itp.

Termin „dzienniczki obserwacji” obejmuje równia* i' ■ nia się dzieci bądź notatki na ten temat prowadzeni' | i •    " ¹ '•

nauczycieli i inne osoby, które z tytułu pełnionych i•• ¹    '•¹ '■

stykają się przez, pewien okres czasu z dziećmi i ;•]>-» <i* * * "h '• ¹ częściej lub rzadziej — z własnej inicjatywy lub na | • ¹" i ¹ bądź też na polecenie władz. Obserwacje te mają niekiedy I'****¹ arkusza obserwacyjnego.

Bardzo istotnym momentem jest tu bliski i « l m U i V •• '*

z dzieckiem. Najbardziej bliski i najbardziej ciągły m<>/< l*\.....

gdy obserwatorami są rcdzice, stąd wartość dzionnli/kó\ i • przez, rodziców. Obserwacje biograficzne cechuje nu «ł•• •» uwzględnianie w nim wielu aspektów opisywanych . |.isvh.l> I nvl» • i * ków związanych z ich wystąpieniem, czułość na drobni miony • '¹ w zachowaniu się dziecka. Ze względu r.a ich bogactwo, d" • " ¹ rodzaju można sięgać wielokrotnie, opracowując je zn l.n nl> hm ^1,1 wego punktu widzenia, który w świetle nowych inf>»rmw* Jt "^M"'' okazuje się ważny.

Wyżej opisany rodzaj obserwacji ma j< li Obserwator dokonuje selekcji, która ma często charakter "    ¹ ""

dencyjny. Opinia, na przykład, którą obserwator ma o d/|e« lub •' *⁴" kiwania w stosunku do dziecka ukierunkowują jego uwagę na ¹ '•* inne właściwości, na takie, a nie inne zachowanie się. < )pln lu tym nieraz z jego interpretacją w taki sposób, ze r/ę do nlu " ^,H "'^H rzeczywiście miało miejsce. W sumie, rzetelność jak i ujm opisów stoi pod wielkim znakiem zapytania. Mogą być w u ¹ " raczej źródłem nie dowodów, lecz hipotez psychologii/ny h '    ¹

wianego rodzaju obserwacji można w dużej mierze unikną'' M'¹'¹ M,‘ watorami są ludzie odpowiednio wyszkoleni. Dlatego te/ n|»' b‘b'1 * tość posiadają dzienniczki obserwacji czy też biografie pixaiii ¹ ' dzieciach przez rodz.iców-psychologów.

Materiał taki gromadzili w Polsce prof. S. Sz u rn a u I )»T ' wie. Na takich m.in. materiałach oparte są publikowane w oni»!•••' •' sięcioleciach prace krakowskiego ośrodka psychologicznego n*« *' woju uczuć, rozwoju woli dziecka, roli działania w rozwoju )»«"• ' " znawczych czy też rozwoju mowy (por. rozdz. II, 1>).

i ii |ii|ii||rii/lr.’Tin •'

. lu| ••ilmlimy obserwacji, którą nn/wnllśmy tu fotogruficr-i in. , j.ysMi łoż nazywana obserwacją c l ą c. I q, nieprzerwaną, Jest, i ..... luunlo Jej ciągły i nieprzerwany charakter w pewnym od > M« • W /uli /ności od rodzaju badan czas obserwacji fotografiez-. i , i.i . wI bardzo krótkich odcinków (minuty) aż. do całego dniu.

......min , ni cm z dzienniczkami obserwacji, dotyczącymi wielu lal

M|». l . jest bardzo krótki.

, ’ , Isb.luyin momentem tego typu obserwacji jest dążenie do żarn u nm/Ilwic wszystkiego, co się da, bez dokonywania selekcji i , i linliijimAi-l, w jakiej obserwowane zjawiska występują. Wpraw-hi* i iiio/c zanotować z każdej minuty obserwacji przcciętnlo »".) i., , lal •>«.• fotograficzna obserwacja dziecka trwająca jeden , ,*> mim l»y mieć objętość parusetstronicowej książki”, ifi ».| »v11 ,/. |c, istotną cechą jest notowanie zaobserwowanych fak-, ■ U ni ilu, wtedy, kiedy one przebiegają. W protokole obserwo u ncj używa się języka życia codziennego, imliii obserwacji fotograficznej ważna jest decyzja, któro ni u # |»tórc dzieci), w Jakim czasie (dzień, pora) i w Jakim miejscu 11, , • \micJI. Zależy to, naturalnie, od celu badania, i , Inn •• których stosuje się obserwację fotograficzną, bywa prze*

■ * I/*, ogólny: zbiera się materiał dotyczący dziecka w typowych ubiin aytiiiiejach Jego życia, pozostawiając na później szczegóły ,i 4 Jakiego punktu widzenia będzie opracowany. Z<* względu na li f • protokole język potoczny (który nie podlega tak szybkim J|t|. „ argon psychologiczny”, związany z taką czy inną modną ,| Jak i ów ule/ ze względu na wszechstronny opis zachowania się pnwlązunlu Z. kontekstem sytuacyjnym — do materiału takiego . • • u, uf po upływie wielu lat. Nadaje się więc on do opracowywa ,    i,, nowych, wyłaniających się z czasem punktów widzenia. Tak

, ■iimiIm obserwacja fotograficzna używamy tu dlii podkreślenia fok tu,

M ,.M Jo) stosowaniu rejestruje wszystko to, co tylko zdolny Jest t.p< li/ee, luk aparat fotograficzny rejestruje wszystko, co chwytu Jego obiektyw. U inlMgiaflt/no) nic należy mieszać /. fotografowaniem dla celów doku i, 11y Ilustracyjnych. Protokół obserwacji fotograficznej- to Jukby „wł-, _vi liil.n życiu dziecka", Jakby dłuższo lub krótsza chwila tego życia, UChwy , «„h|co" i utrwalono w cułej swej wielowymiarowości w niezmienione) po-

,    , m. |«| fotograficzną można by nazwać obserwacją ogólną, w przoclwitowlo-

„l,._{M v}«. |l cząstkowej, «v której badać■/. zwraca uwagą nu pewne tylko formy i. m kowania nl<; dziecku (por. Kreutz, 1949, s 118).

, u U Parker, li V. Wright On* hop** dag. A ijuclmni nctml of behatffor. vhi a tani,