strona4 105

104

—    diagnozowanie potrzeb szkoleniowych rynku pracy i bezrobotnych,

-    pomoc w uzyskaniu zatrudnienia przez osoby niepełnosprawne, obejmujące w szczególności:

a)    gromadzenie informacji o wolnych miejscach pracy oraz inicjowanie tworzenia nowych miejsc pracy,

b)    prowadzenie poradnictwa zawodowego oraz inicjowanie szkolenia i przekwalifikowania,

c)    prowadzenie pośrednictwa pracy.

Jak wynika z przedstawionych zadań urzędów pracy w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego - określone w aktualnych przepisach dotyczą przede wszystkim poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej, w znacznie mniejszym stopniu szeroko rozumianej orientacji zawodowej.

W Ustawie o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu określono również na czym polegu poradnictwo zawodowe prowadzone przez urzędy pracy. Polega ono na udzielaniu bezrobotnym i innym osobom poszukującym pracy pomocy w wyborze odpowiedniego zawodu i miejsca zatrudnienia oraz pracodawcom w doborze kandydatów do pracy na stanowiska wymagające szczególnych predyspozycji psychofizycznych.

Poradnictwo zawodowe kieruje się następującymi zasadami:

1)    dostępności usług dla wszystkich osób bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy oraz dla pracodawców,

2)    dobrowolności korzystania z usług poradnictwa zawodowego,

3)    równości w korzystaniu z usług poradnictwa zawodowego bez względu na narodowość, płeć, wyznanie, przynależność do organizacji politycznych i społecznych oraz inne okoliczności,

4)    swobody wyboru zawodu i miejsca zatrudnienia,

5)    bezpłatności korzystania z ustug poradnictwa zawodowego,

6)    poufności i ochrony danych osobistych bezrobotnych i innych osób poszukujących pracy, korzystających z usług poradnictwa zawodowego.

Poradnictwo zawodowe świadczone w formie porad indywidualnych i grupowych prowadzą rejonowe urzędy pracy. Porady indywidualne mogą być poprzedzone specjalistycznymi badaniami lekarskimi i psychologicznymi. Koszty badań nie obciążają bezrobotnego i innych osób poszukujących pracy, a badania można przeprowadzić tylko za zgodą osoby, która im się poddaje.

Jak wynika z przedstawionych zadań urzędów pracy — ich działalność związana z orientacją i poradnictwem zawodowym to przede wszystkim:

— gromadzenie i rozpowszechnianie informacji zawodowych,

-    poradnictwo indywidualne dla osób poszukujących pracy, zmieniających pracę

innych,

-    poradnictwo grupowe dla osób poszukujących pracy, bezrobotnych i innych,

-    poradnictwo dla pracodawców i zakładów pracy.

Doradcy zawodowi w urzędach pracy zaopatrywani są sukcesywnie w litera-turę psychologiczną, socjologiczną i pedagogiczną, poradniki, informatory i ulotki obejmujące problematykę praw i obowiązków bezrobotnego, prawa pracy, charakterystyk kwalifikacji, aktywnych metod poszukiwania pracy, ale w swojej codziennej działalności muszą na bieżąco rozwiązywać problemy związane z oczekiwaniami klientów w oparciu o informacje o charakterze lokalnym.⁴⁴

Pełna informacja zawodowa powinna obejmować:

-    opis pracy łącznie z analizą pracy i funkcji pracowniczych oraz warunków pracy,

-    wymagania zdrowotne (kwalifikacje, wymagane cechy psychofizyczne, przeciwwskazania zdrowotne),

-    możliwości zatrudnienia i doskonalenia zawodowego,

-    możliwości zatrudnienia.

Zakres ten rozszerzany przez urzędy pracy o zakres wiedzy niezbędnej do podejmowania decyzji zawodowej związanej z przygotowaniem do podjęcia pracy i zatrudnienia, a także z prawami i obowiązkami osób bezrobotnych i poszukują-cych pracy.

Przygotowanie tak rozumianej informacji jest zadaniem trudnym, ale urzędy pracy podejmują się tej działalności. W niektórych wojewódzkich i rejonowych urzędach pracy problem informacji zawodowej został rozwiązany kompleksowo, np. w Płocku stworzono bank informacji o zawodach w formie „Teczek informacji o zawodach” i w formie programu komputerowego umożliwiającego uzyskiwanie przez klientów* urzędów pracy wiarygodnych informacji zawodowych.

W Wojewódzkim Urzędzie Pracy w Toruniu powstaje Centrum Informacji Zawodowej, które tworzone jest we współpracy polsko-niemieckiej.⁴⁰ Prace te mają doprowadzić do utworzenia jednolitego systemu informacji zawodowej dla potrzeb urzędów pracy w całym kraju.

Indywidualne poradnictwo w urzędach pracy zakłada:

a)    pomoc osobie mającej podjąć decyzję, np. w sprawie wyboru zawodu, pracy, rodzaju szkolenia (wybór powinien być świadomy),

—    w poznaniu samej siebie;

-    w samodzielnym gromadzeniu informacji (nie oznacza to jednak, że wymaga się od osoby poszukującej pomocy samodzielnego opracowania informacji);

b)    przekazywanie informacji: