strona� (3)

Biologia mórz dla akwarystów

Szczególnie dla nas, akwarystów, bardzo ważne jest dokładne poznanie zależności, które panują w różnorodnych biotopach i ekosystemach zamieszkiwanych przez nasze zwierzęta. Ta wiedza pozwoli nam ocenić, jakie warunki musimy zapewnić poszczególnym gatunkom, by umożliwić im prawidłowy rozwój. Pomoże ona także w zrozumieniu niektórych sposobów zachowania się ryb, jakie codziennie możemy zaobserwować w naszym akwarium.

Dlatego, w dalszej części książki, zajmiemy się miejscami pochodzenia poszczególnych mieszkańców naszego akwarium. Spróbujemy opisać te biotopy możliwie najdokładniej. Rzadko udaje się jednak wyznaczyć wyraźne granice między różnymi biotopami. Niektóre zwierzęta żyją często w obrębie dwóch sąsiadujących biotopów lub na dzielącej je granicy. Dlatego w warunkach naturalnych zawsze spotkamy się ze strefami przejściowymi łączącymi biotopy.

Aby lepiej móc sobie wyobrazić warunki życia w poszczególnych obszarach morza, a co za tym idzie, także w konkretnych jego biotopach, dobrze jest dokonać podziału morskiego ekosystemu na strefy. Nie ma tu większego znaczenia czy jest to morze zimne, czy morze klimatu tropikalnego. Zróżnicowane biotopy morskie są często zadziwiająco do siebie podobne. Jak będzie to można zauważyć, stopień podobieństwa nie jest uzależniony od położenia geograficznego omawianego biotopu. Podobieństwa znajdziemy zarówno w składzie gatunkowym biotopu, jak i w jego zewnętrznej strukturze.

Tropikalna łąka trawy morskiej (Zostera marina) w zasadzie niewiele się różni od skupisk posydonii (Posidonia sp.), które występują w Morzu Śródziemnym. Warunki do życia oferowane przez rafy koralowe są również zbliżone do tych, które występują w pobliżu skalnych wybrzeży mórz strefy umiarkowanej. Nie powinno nas więc dziwić, że w tych podobnych biotopach spotkamy podobne gatunki roślin i zwierząt.

Wymieńmy tu choćby jeden przykład: skorupiaki z rodzaju Lysmata są reprezentowane przez różne gatunki zarówno w morzach tropikalnych, jak i we wszystkich wodach strefy podzwrotnikowej. Wszędzie tam wypełniają jedną i tę samą funkcję - oczyszczają inne zwierzęta z pasożytów. Ponadto zamieszkują one zbliżone biotopy - jamy i szczeliny skalne dość płytkich wód. Łatwo można je też pomylić ze względu na łudząco podobny wygląd. Środowisko naturalne dostarcza nam wielu przykładów analogii w dostosowywaniu się zwierząt do warunków życia.

Biotopy morskie

Podziału mórz na strefy dokonano zarówno w płaszczyźnie pionowej, jak i poziomej. Pelagial, czyli masy wody unoszące się nad dnem morza, podzielono na dwie duże strefy. Strefa nerytyczna obejmuje toń wodną nad szelfem kontynentalnym, natomiast strefa oceaniczna ciągnie się w głąb morza, zaczynając się nad stokiem kontynentalnym.

Całe dno morskie nosi nazwę bentalu; jest on jednak podzielony na mniejsze strefy. Strefa obejmująca brzeg morza nazywana jest li-toralem. Rozciąga się ona aż do krawędzi szelfu kontynentalnego i osiąga 200 metrów głębokości. Dokładnie w tym miejscu zaczyna się batial, który ciągnie się do głębokości 4000 m. Abisal (4000-6000 m) i hadal (poniżej 6000 m) są kolejnymi strefami oceanu, które obejmują największe głębie oceaniczne (Rów Mariański 11 033 m).

Sam litoral dzielimy na supralitoral - strefę wybrzeża, do której docierają bryzgi rozbijanej o brzeg wody, mezolit orał, który ule-'ga zalaniu nawet przy średnim poziomie wody podczas przypływów oraz odpływów i infrali-toral, który ciągle jest przykryty przez wodę - nawet przy ekstremalnie niskim poziomie