98
gów, 2631 pedagogów, 787 logopedów oraz 385 lekarzy i 40 pracowników innej specjalności.
Wspomniane Rozporządzenie przewiduje likwidację poradni wojewódzkich i powierzenie ich zadań wybranym przez Kuratora Oświaty poradniom psychologiczno-pedagogicznym wraz z możliwością powołania poradni specjalistycznych: ukierunkowanych na wczesną profilaktykę dzieci do lat 6, dla dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi, udzielającymi pomocy w wyborze szkoły i zawodu, udzielających pomocy w rozwiązywaniu problemów młodzieży, dla dzieci wybitnie uzdolnionych.
Przyjęto także otwartą formułę pracy poradni, nie ograniczającą stosowanych przez nie form pracy. Praca poradni została potraktowana zadaniowo. Pozwala to na dostosowanie form pracy poradni do warunków jej działania i możliwości. Zgodnie z Rozporządzeniem korzystanie z pomocy poradni jest bezpłatne i dobrowolne, a rozpoczęcie postępowania orzekającego wymaga zgody rodziców lub opiekuna prawnego dziecka. Dzieci, młodzież i ich rodzice lub opiekunowie mogą korzystać z usług dowolnej, wybranej poradni; zasada rejonizacji dotyczy jedynie spraw wymagających postępowania orzekającego i kwalifika-41
cyjnego.
W ramowym statucie Publicznych Poradni stanowiącym załącznik do omawianego Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej określono zadania poradni psychologiczno-pedagogicznej. Poradnia realizuje swoje zadania przez prowadzenie działalności diagnostycznej, terapeutycznej, doradczej oraz profilaktycznej w środowisku wychowującym, a w szczególności:
1) w zakresie diagnozy — prowadzi badania dzieci zgłaszających się do poradni, dokonuje diagnozy potrzeb edukacyjnych, odchyleń i zaburzeń rozwojowych dzieci i młodzieży, kwalifikuje do odpowiednich form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, profilaktyczno-wychowawczej, opieki, kształcenia specjalnego i resocjalizacji, prowadzi specjalistyczny zespół psychologi-czno-lekarski doradztwa szkolno-zawodowego,
2) w zakresie terapii - prowadzi różnego rodzaju formy terapii psychologicznej, pedagogicznej i społecznej w stosunku do dzieci i młodzieży, inspiruje działalność terapeutyczną w szkołach i innych placówkach, udziela konsultacji i innych form merytorycznych w tym zakresie,
3) w zakresie doradztwa — prowadzi doradztwo psychologiczne i pedagogiczne dla dzieci i młodzieży, rodziców i nauczycieli oraz kształtuje u młodzieży umiejętność racjonalnego wyboru kierunku kształcenia i zawodu,
4) wr zakresie profilaktyki zaburzeń rozwojowych i trudności wychowawczych - wspiera rodzinę i szkołę, popularyzuje wiedzę psychologiczną i pedagogiczną, rozwija umiejętności wychowawcze, inicjuje różnorodne formy pracy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym dziecka.
Jak więc wynika z przedstawionych zadań poradni psychologiczno-pedagogicznej - prowadzi ona działalność głównie z zakresu poradnictwa zawodowego wśród dzieci, młodzieży, rodziców i nauczycieli chociaż nie wyklucza się działań w zakresie orientacji zawodowej. Interesującym, aczkolwiek unikalnym w skali kraju rozwiązaniem organizacyjno-formalnym jest powołane w 1992 roku Centrum Orientacji i Poradnictwa Zawodowego w Katowicach. Zostało ono utworzone -w wyniku połączenia etatów pionu zawodowego sześciu poradni wychowawczo-zawodowych obsługujących teren Katowic i Mysłowic. Nowa placówka kompleksowo ujmuje zadania orientacji i poradnictwa zawodowego. Zgodnie z założeniami Centrum pełni następujące funkcje:
— banku informacji o zawodach i kształceniu,
— zaplecza metodycznego dla doradców zawodu,
— zaplecza diagnostycznego w stosunku do osób mających trudności z wyborem zawodu bądź kierunku kształcenia,
— zespołu kwalifikującego do odpowiednich form kształcenia dla uczniów niepełnosprawnych,
— pomocy uczniom, młodzieży, osobom niepełnosprawnym i dorosłym, którzy wymagają bardziej zindywidualizowanych działań ułatwiających im samodzielne pokierowanie własną karierą zawodową,
— pomocy szkołom wszystkich typów i stopni w prowadzeniu orientacji szkolno-zawodowej w odniesieniu do uczniów ostatnich dwu klas.4"*
Przedstawiony przykład ukazuje, że można (jest to dopuszczalne zgodnie z obowiązującymi przepisami) tak zorganizować poradnię specjalistyczną, aby spełniała funkcje wiodące i koordynujące w zakresie orientacji i poradnictwa zawodowego na swoim terenie, wychodząc poza ramy organizacyjne poradni psychologiczno-pedagogicznej.
Organizacje dziecięce i młodzieżowe, koła zainteresowań
Działania związane z orientacją zawodową realizowane są również w organizacjach dziecięcych i młodzieżowych, a zwłaszcza w kołach zainteresowań działających w szkołach, domach kultuiy i pałacach młodzieży. Zaznaczyć jednak należy, że nie jest to ich podstawowa funkcja, a jedynie przy wypełnianiu innych swoich zadań przewijają się tam problemy związane z przygotowaniem dzieci i młodzieży do wyboru zawodu. Dziecięce i młodzieżowe koła zainteresowań rozwijają przede wszystkim zainteresowania i uzdolnienia swoich uczestników, ale