Wagony kolejowe i hamulce (168)

do styku z szyną i włączeniu obwodu zasilania powstaje siła elektromagnetyczna dociskająca blok do szyny. Hamulce szynowe mają ograniczone zastosowanie praktyczne i występują tylko jako wspomagające obok hamulców klockowych lub tarczowych.

Warunki pracy pary ciernej określa przede wszystkim prędkość i rzeczywisty nacisk przypadający na jednostkę powierzchni styku elementów ciernych. Ważne znaczenie ma również temperatura występująca jako czynnik pochodny pracy tarcia. Ponadto pary cierne hamulca są narażone na oddziaływanie otaczającego środowiska, które ma niekiedy dość silną tendencję do tworzenia na powierzchni tarcia warstwy zanieczyszczeń.

Przebieg tarcia i zużycia w określonych warunkach pracy zależy od właściwości materiału, z którego wykonano elementy cierne. W hamulcach klockowych powszechnie są stosowane żeliwne wstawki cierne, ale czasami są stosowane wstawki wykonywane z tworzywa sztucznego. Wykładziny cierne w hamulcach tarczowych są z zasady z tworzywa sztucznego i współpracują z żeliwną lub staliwną tarczą obrotową.

Własności pary ciernej ze wstawką żeliwną charakteryzuje współczynnik tarcia pt (rys. 10.3). Wartość współczynnika tarcia dla wstawek

Rys. 10.3

Wykres współczynnika tarcia zależnie od prędkości 2 — dla żeliwnych wstawek ciernych, 2 — dla elementów ciernych z tworzywa sztucznego

żeliwnych w miarę wzrostu prędkości początkowo wyraźnie opada, po czym spadek ten staje się łagodniejszy. Zwiększanie nacisku jednostkowego zmniejsza wartości współczynnika tarcia w całym zakresie prędkości względnej. Współczynnik tarcia elementów ciernych wykonanych z tworzyw sztucznych może mieć wartość większą i bardziej łagodny przebieg w całym zakresie prędkości.

Dzięki pracy tarcia elementów ciernych energia poruszającego się pociągu przemienia się w energię cieplną. Ilość powstającego ciepła zależy od nacisku i prędkości względnej elementów ciernych

168