wstaje siła tarcia T, przeciwdziałająca ruchowi obrotowemu koła. Siła ta. przeniesiona do punktu styku koła z szyną, wywołuje reakcję szyny P{. a w osi koła powstaje siła hamowania Th, skierowana przeciwnie do prędkości v pojazdu w ruchu postępowym. Wartość wszystkich sił w układzie równa się pierwotnej sile tarcia, którą wyraża iloczyn siły N i współczynnika tarcia pt, czyli:
T = nfN
Siła Pt, zwana siłą przyczepności, pośredniczy w powstawaniu siły hamowania i wyraża się ją za pomocą zależności:
Pt = \is'G
gdzie: n, — współczynnik przyczepności koła do szyny,
G — nacisk kola na szynę.
Proces hamowania przebiega bez zakłóceń, jeżeli koło znajduje się przez cały czas w ruchu obrotowym. Zachodzi to wówczas, gdy siła tarcia T nie przekroczy wartości siły przyczepności Pt.
Aby oddziaływać na prędkość ruchu pociągu w sposób kontrolowany, trzeba dysponować siłą hamowania, której działanie mogłoby równoważyć energię poruszającego się pociągu. Osiąganie dowolnie dużej wartości siły hamowania ogranicza przyczepność kół pojazdu do szyn. Dlatego konstrukcja hamulców pociągów kolejowych została oparta na wykorzystaniu przyczepności kół nie tylko pojazdów trakcyjnych, ale również wagonów, które wyposaża się w urządzenia do wytwarzania siły hamowania.
Przez szeregowe łączenie układów hamulcowych poszczególnych pojazdów powstaje charakterystyczna, członowa struktura hamulca pociągu kolejowego. Sterowanie hamulcem pociągu odbywa sic centralnie z pojazdu trakcyjnego przez wysyłanie odpowiednich sygnałów za pomocą urządzenia, zwanego sterownikiem, do poszczególnych członów układu. Człony układu hamulcowego w zwartą całość łączy przewód główny, który pod względem funkcjonalnym jest linią przesyłową sygnałów sterowania zdalnego.
Zależnie od tego, jaka wielkość fizyczna została wykorzystana do przekazywania przewodem głównym sygnałów sterowania zdalnego, rozróżnia się dwa podstawowe rodzaje hamulców: pneumatyczne i elektro-pneumatyczne. Schemat ogólnej struktury obu rodzajów hamulców przedstawia rysunek 9.2.
W hamulcach pneumatycznych w powstawaniu i przekazywaniu sygnałów sterowania zdalnego pośredniczy slup sprężonego powietrza, wypełniający przewód główny. Sterowanie hamulcem pociągu polega na v:y-
158