wstęp do teorii polityki img 203

Agnieszka Bryc

XI. Efektywność polityki zagranicznej państwa 1. Problemy definicyjne

Dotychczas w nauce o stosunkach międzynarodowych brakuje pełnej i jednoznacznej eksplikacji kategorii teoretycznej efektywność polityki zagranicznej państwa Jednakże powszechnie uznaje się, iż stanowa ona istotę oceny działalności tego aktora na arenie międzynarodowej.

W najbardziej ogólnym znaczeniu efektywność utożsamiana jest z pozytywnym wynikiem, skutecznością, wydajnością oraz sprawnością¹. Z definicji tej wynika, iż zamiennie posługiwać się można terminem efektywność i skuteczność. Niemniej niektórzy badacze problematyki, odwołując się do różnic interpretacyjnych, dywcrsyfikująoba pojęcia².

Różnica między' skutecznością a efektywnością polega na tym, iż o skuteczności można mówić wtedy, kiedy rozpatrywany jest przede wszystkim wynik działania (osiągnięty rezultat), zaś jeśli wraz z wynikiem rozważane jest wykorzystanie nakładów, wówczas posługiwać się należy pojęciem efektywności³.

Nie wdając się w dalsze rozważania terminologiczne uznać można za dopuszczalne równoległe stosowanie pojęć efektywność i skuteczność, z wyjątkiem wynikającym z potrzeby bardziej szczegółowej analizy.

W nauce o stosunkach międzynarodowych w kontekście polityki zagranicznej państwa pojęcie skuteczności definiuje się jako „poziom zrealizowanych zamierzeń, sprawności w realizacji, opierając się na kosztach z tym związanych,

1

Praktyczny słownik ws}tółczesnej polszczyzny, red. Halina Zgółkowa, t. X, Poznań: Wydawnic

2

two Kurpisz 1997, s. 250-251. Termin „skuteczność" zob. ibidem, t. XXXIX, s. 162.

3

Jednoznacznie czynią. To w polskiej nauce o stosunkach międzynarodowych Józef Kukułka i Teresa Łoś-Nowak. Zob. Teresa Łoś-Nowak, Stosunki międzynarodowe. Teorie systemy ■ ■ uczestnicy, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego 2000, s. 192; Józef Kukułka, „Metody analizy polityki zagranicznej i jej efektywności”, fw:l Edward J. Pałyga, Janusz Symonidcs (red.), Teoretyczne problemy polityki zagranicznej, Warszawa: Centralny Ośrodek Metodyczny Studiów Nauk Politycznych 1978, s. 23 55.

¹ Słownik terminów z zakresu psychologii dowodzenia i zarządzania, red. Leszek Konarski, Warszawa: AON 2000, s. 83.