wstęp do teorii polityki img 78

84

obietnica i blef²¹, Wybór metody zależy' od wielu czynników, m.in. od stopnia rozbieżności pomiędzy interesami i celami państw negocjujących i zdetenninowania strony przeciwnej w dążeniu do osiągnięcia pożądanego celu oraz od rodzaju ustępstw, na jakie uczestnicy mogąsię zgodzić dlaosiągnięcia porozumienia”.

Negocjacje mają tę przewagę nad innymi środkami pokojowego załatwiania sporów, że strona uznająca roszczenia drugiej strony nic czuje, że narzucono jej określonądecy7ję, gdyż sama zgodziła się na proponowane rozwiązanie. Możemy mieć jednak do czynienia z sytuacją, w której silniejsze państwo, poprzez wywarcie presji na państwo słabsze, wymusi jego zgodę na proponowane przez siebie warunki, używającjakośrodkanaciskunp. presji ekonomicznej.

Dobre usługi i mediacja

Instytucja dobrych usług i mediacji ma długą tradycję, a jej stosowanie zostało zinstytucjonalizowane w pierwszej konwencji haskiej z 190? roku, w której państw a zgodziły się „korzystać w miarę możności z dobrych usługi mediacji jednego lub więcej państw zaprzyjaźnionych”²⁵. Według konwencji rola mediatora polega na „pogodzeniu przeciwnych pretensji i na złagodzeniu niechęci, jaka mogłaby wyniknąć między państwami spór wiodącymi”, z tym jednak zastrzeżeniem, że dobre usługi i mediacja „mają charakter ściśle doradczy'i nie mająnigdy charakteru obowiązującego” (arl. 2-4). W artykule 33 Karty' Narodów Zjednoczonych, dotyczącym pokojowego rozstrzygania sporów brak jest wzmianki o instytucji dobrych usług²⁴. Powszechnie jednak przyjmuje się, żc wymieniona tam mediacja (pośrednictwo) obejmuje także dobre usługi.

Dobre usługi i mediacja są„procedurąpomocniczą, która ułatwia rokowania bezpośrednie między stronami i nawiązuje je w razie ich zerwania”²'. Przy' stosowaniu instytucji dobrych usług państwo jej udzielające dąży do ułatwienia stronom nawiązania przerwanych rokowań, doprowadza je do stołu obrad, jest pośrednikiem w rozmowach przedwstępnych, ale samo nic bierze udziału w rokowaniach. Inaczej jest w przypadku mediacji. Mediator nie tylko doprowadza strony sporu do stołu obrad, ale też bierze udział w negocjacjach i kieruje nimi. Jego rola może być znacznie aktywniejsza, gdyż ma on pełne prawo przedkładać propozycje dotyczące rozwiązania konfliktu. Mediator jest więc osobą która nie tylko przewodzi rokowaniom i stwarza kanał komunikowania się stron, ale też może samodzielnie poszukiwać najlepszych, jego zdaniem, możliwości rozwiązania sporu.

²¹    Por. William Mark Ikibeeb, Power and Tadtes irt International Relations: How Weak Narions Bargain wilh Slrong Nations. Baltimore: The John Hopkins llniversity Press 1998, s. 10-33.

²²    Hoisti, op.cit., s. 147.

“ Bierzanek. Symonides, op.cit., s. 333.

³⁴ „Kana Narodów Zjednoczonych”. 28 czerwca 1945, art. 33, [w:] Przy borowska-Klimczak, op.cit. s. 14.

²⁵ Juhari Makowski, Podręcznik prawa międzynarodowego. Warszawa: Książka 1948, s. 517.