Gliny bardziej tłuste wymagają większej ilości wypełniaczy, ale może to podwyższyć koszt produkowanych bloków.
Wypełniacze użyte do produkcji bloków glinianych powinny odpowiadać wymaganiom podanym w pkt 1.2.
Przygotowanie mieszaniny gliny z wypełniaczem do produkcji bloków glinianych jest zależne od sposobu zagęszczania bloków. W praktyce rozróżniamy 2 sposoby przygotowania mieszaniny: .
z gliny o naturalnej wilgotności — do produkcji bloków ubijanych: oraz . z gliny w stanie plastycznym — do produkcji bloków ugniatanych.
a. Przygotowanie mieszaniny do produkcji bloków ubijanych powinno odbywać się w następujący sposób. Na pomoście z desek należy dać około 10-centymetrową warstwę gliny o naturalnej wilgotności. Następnie możliwie równomiernie rozsypać określoną z tabl.. 2 ilość wypełniacza. Potem należy układać kolejno jednakowe warstwy, gliny i wypełniacza, nawet do łącznej grubości dochodzącej do 1,0 m.
Wypełniacze włókniste przed dodaniem do gliny powinny być lekko zwilżone wodą.
Wypełniacze mineralne gruboziarniste, tzn. grys, żwir i żużel przed dodaniem ich do gliny powinny być powleczone warstwą rzadkiego zaczynu glinianego dla zwiększenia przyczepności.
W tym celu wypełniacze mineralne powinny być przed mieszaniem zanurzane lub skrapiane na okres kilku godzin rzadkim zaczynem glinianym.
Mieszanie ułożonych warstw powinno odbywać się kilkuzębowymi motykami w kierunku z jednego końca pryzmy do drugiego. O ile jednorazowe przemieszanie okaże się niewystarczające, należy czynność tę powtórzyć aż do równomiernego rozłożenia wypełniaczy i dokładnego rozdrobnienia gliny. W ten sposób przygotowana mieszanina powinna przed użyciem do produkcji bloków pozostawać co najmniej 24 godziny w kopcach. Mieszaninę tę należy chronić przed opadami atmosferycznymi oraz przed słońcem i wiatrem przykrywając kopce papą.
b. Przygotowanie mieszaniny w stanie plastycznym do produkcji bloków ugniatanych. Mieszaninę przygotowuje się o konsystencji plastycznej (wilgotność 18—25% w zależności od tłustości gliny).
Sposób przygotowania mieszaniny jest taki sam, jak w pkt a. Dodawać wodę należy za pomocą konewki z sitkiem.
Tablica 9
Orientacyjna proporcja składników mieszaniny do wyrobu bloków glinianych ubijanych
Rodzaj gliny |
Spoistość G/5 cm2 |
Stosunek objętościowy luźno usypanej gliny do wypełniaczy mineralnych |
Ilośćwypeł.włókn. na lm luźno usyp. gliny kCr | ||
grys, żwir i gruby piasek |
żużel paleniskowy |
sieczka o dł. wł. do 12 cm |
plewy | ||
1 |
2 |
3 |
4 |
5' |
6 |
Bardzo chuda |
30<}— 400 |
_ |
_ |
3 |
4 |
Chuda |
400— 550 |
7:1 — 6:1 |
— |
4 |
5 |
Średniochuda |
‘ 550— 750 |
6:1 — 5:1 |
4:1 — 3:1 |
4— 5 |
5- 6 |
Średniotłusta |
750-1000 |
5:1 - 3,5:1 |
3:1 — 2:1 |
6- 8 |
7— 9 |
Tłusta |
1000—1350 |
3:1 — 2:1 |
2:1 — 1,5:1 |
9—11 |
10- 12 |
Bardzo tłusta |
1350—1800 |
2:1 — 1:1 |
— |
12—14 |
13—15 |
Uwaga. Ilość wypełniaczy podana jest w ten sposób, że dla pewnego określonego rodzaju gliny bierzemy tylko jedną z wartości podanych- w rubr. 3, 4, 5 i ,6. Dozwolone jest również używanie jednocześnie kilku wypełniaczy' (mineralny -i- organiczny włóknisty).
Tablica 10
Orientacyjne proporcje składników mieszaniny do wyrobu bloków glinianych
ugniatanych ,
Rodzaj gliny |
Spoistość G/5 cm! |
Stosunek objętościowy luźno usypanej gliny do wypełniaczy mineralnych |
Ilość wypeł. włóknistych na lm3 luźno usyp. gliny kG | ||
gruboziarnisty piasek |
żużel paleniskowy |
sieczka o dług. włók. do 12 cm |
plewy | ||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Bard^orchuda |
300— 400 |
_ |
_ |
4 |
6 |
Chuda |
400— 550 |
6:1 — 5:1 |
— |
4— 6 |
6— 7 |
Średniochuda |
550— 750 |
5:1 — 4:1 |
3:1 — 2:1 |
\ 6— 7 |
7— 8 |
Średniotłusta |
750—1000 |
•4:1 — 3:1 |
2:1 — 1,5:1 |
7— 8 |
8— 9 |
Tłusta |
1000—1350 |
2,5:1 — 1,5:1 |
1,5:1 |
9—11 |
10—12 |
Bardzo tłusta |
1350—1800 |
1:1 |
— |
13—15 |
15—17 |
Mieszanie polega na przerobieniu' masy za pomocą wielozębowej motyki lub łopaty i dodatkowym udeptaniu nogami w butach gumowych.
Przed użyciem do produkcji przygotowana mieszanina powinna być składowana w kopcach przez okres około 24 godzin.
Proporcje składników mieszaniny przyjmować należy według tabl. 9 i 10.
3.3.3. Formowanie bloków
3.3.3.1. Formowanie bloków za pomocą ubijania. Bloki gliniane ubijane wyrabia się w wielokomorowych formach rozbieralnych. Wymiary, form powinny być powiększone o wielkość skurczu, tzn. około 2,0®/o. Formy powinny być każdorazowo przed i ich użyciem nasycane wodą lub jednorazowo posmarowane ropą, aby uniemożliwić przyklejanie się gliny do ścianek formy.
O |
i! i | i i |
1 : i i 1 i 1 ! |
O |
^r CD |
i i i i i i |
I i i 1 l l _i—i- |
Rys. 7. Jednokomorowa forma stała a) widok z boku, b) widok z góry 1 — uchwyt do podnoszenia formy 0 25 cm