Zasady Wykładni Prawa L Morawski6

»■ Zasady wykładni prawa ■

Przypadki oficjalnej wykładni autentycznej, która miałaby formalnie moc wiążąc są niezmiernie rzadkie, ponieważ w krajach demokratycznych zgodnie z zasadą podziału władzy inne organy prawo stanowią, a inne stosują, natomiast zgodnie z powszechnym poglądem wykładnia prawa wchodzi w zakres stosowania, a nie tworzenia prawa. W rezultacie, we współczesnym prawie raczej rzadko się zdarza, by organ, który określone normy ustanowił, dokonywał następnie ich oficjalnej wykładni. Z tego rodzaju sytuacją mamy jednak niekiedy do czynienia. Najbardziej oczywistym jej przykładem w naszym prawie może być art. 241⁶ k.p., który dotyczy układów zbiorowych pracy:

Art. 241⁶.

§ 1. Treść postanowień układu wyjaśniają wspólnie jego strony.

§ 2. Wyjaśnienia treści postanowień układu, dokonane wspólnie przez strony układu, wiążą także strony, które zawarły porozumienie o stosowaniu tego układu. [...]

Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na pogląd SN, iż „układ zbiorowy pracy nie jest umową prawa prywatnego, ale aktem normatywnym, który podlega normalnym regułom wykładni przepisów” i „do wykładni jego postanowień nie mają [...] zastosowania ani wprost, ani odpowiednio ani nawet przez analogię przepisy kodeksu cywilnego o oświadczeniach woli, w tym także art. 65 KC”. (wyrok z 22 kwietnia 1998 r., I PKN 62/98, OSNAP 1999/9/297). Jak wyjaśnił sąd apelacyjny, w sytuacji gdy strony układu zbiorowego pracy uprzednio nie dokonały wykładni zapisów zawartych w układzie, a ich obecne stanowisko co do rozumienia treści tych zapisów jest sprzeczne ze sobą, to sąd jest uprawniony do ustalenia na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego celu, woli i zamiaru stron które zawarły taki układ (wyrok sądu apelacyjnego w Warszawie z 20 kwietnia 2005 r. (III APa 20/05, Apel. W-wa 2005/3/12). Wiele sporów budzi pogląd, czy wykładnia stron układu zbiorowego jest wiążąca dla sądów. W moim przekonaniu tak, jednakże pod warunkiem, że nie jest to wykładnia contra legem, a więc na przykład wykładnia sprzeczna z aktami normatywnymi wyższego rzędu i taki też pogląd wielokrotnie wyrażał SN (wyrok SN z dnia 19 lipca 2001 r., U UKN 477/00, OSNP 2003/11/272; wyrok SN z dnia 7 lutego 2001 r„ I PKN 142/00, OSNAPiUS 2002/14/334). W uchwale z 11 lutego 2004 r. (III PZP 12/03, OSNP 2004/11/187) SN stanął jednak na stanowisku, że „wyjaśnienia tre-

36