Zasady Wykładni Prawa L Morawski1

■ ■ Rozdział VI!I. Wykładnia funkcjonalna

która przypisuje normie jedno stałe i nie ulęgające zmianie pod wpływem zewnętrznych czynników znaczenie, zwykle jest to znacznie językowe, natomiast wykładnia dynamiczna to wykładnia, która polega na dostosowywaniu znaczenia pojęć do zmieniających się sytuacji społecznych, politycznych i ekonomicznych (wyrok SN z 16 maja 2001 r., I PKN 389/00, OSNP 2003/5/119).

Klasycznym przykładem posłużenia się tak rozumianą wykładnią dynamiczną może być uchwała SN z 16 października 1992 r. (I PZP 58/92, OSNC 1993//6/95), w której sąd konstatuje, iż pojęcie przestoju w pracy, które wprowadził kodeks pracy z 1974 roku, nie może być obecnie interpretowane tak jak w czasach komunizmu, w warunkach gospodarki nakazowo-rozdzielczej i musi brać pod uwagę doniosłe zmiany, do których doszło wskutek wprowadzenia gospodarki wolnorynkowej. W szczególności pojęcie przestoju obecnie nie może się ograniczać do przerw spowodowanych przyczynami czysto technicznymi, ale musi również brać pod uwagę przerwy spowodowane przyczynami ekonomicznymi, a więc na przykład brakiem zbytu na wyprodukowane towary. Do takiego rozumienia wykładni dynamicznej odwołuje się na przykład H. Rowe, gdy wskazuje na to, że pierwotnie pojęcie broni nie odnosiło się do substancji chemicznych (broń chemiczna), obecnie zaś wskutek postępu naukowo-technicznego taka wykładnia tego pojęcia, która obejmuje także broń chemiczną jest powszechnie uznawana. Ten sam autor powołuje się też na orzecznictwo sądów angielskich, w którym coraz częściej wyraża się pogląd, że pojęcie rodziny odnosi się również do niektórych związków homoseksualnych¹².

Tak jak powiedzieliśmy, nasze sądy preferują styl statyczny wykładni tam gdzie wartością najwyższą jest pewność, przewidywalność i poczucie bezpieczeństwa, natomiast styl dynamiczny tam, gdzie interpretacja musi przystosowywać prawo do zmieniających się kontekstów społecznych, ekonomicznych, czy politycznych. Generalnie powiedzieć można, że do zasad stosowania wykładni dynamicznej odnoszą się ogólne reguły dotyczące stosowania wykładni funkcjonalnej, a więc że należy zachować szczególną ostrożność w używaniu tej metody wykładni w przypadkach w których regulacja ma charakter zamknięty, nakłada na obywateli obowiązki lub inne obciążenia lub w których przewidywalność decyzji organów sto-

~ H, Rowe, Recht und sprachlicher Wandel. Entwicklumg einer institutiorieller Auslegung-~rie, Baden-Baden 2003, s. 31.

* ■ 161 ■ ■