Zasady Wykładni Prawa L Morawski!4

^! * ■ Zasady wykładni prawa ■ « »

orzecznictwie sądów wyższych, a zwłaszcza najwyższych, i rzadko odstępują od ustalonej przez te sądy linii orzecznictwa (tzw. precedens de factoy. Powołanie się na orzecznictwo może przybrać różne formy: cytowania pojedynczych orzeczeń, grupy orzeczeń, powoływania się na ustaloną linię orzecznictwa, a także stwierdzenia zgodności, rozbieżności lub braku jednolitości rozumienia określonego pojęcia w orzecznictwie. Argument z orzecznictwa ma oczywiście najsilniejszą moc uzasadniającą w tym przypadku, gdy powołujemy się na ustaloną, jednolitą, czy też zgodną linię orzecznictwa. T. Gizbert-Studnicki mówi nawet w tym kontekście o domniemaniu poprawności wykładni powszechnie przyjętej w orzecznictwie⁸. Waga argumentu z orzecznictwa natomiast maleje w tych przypadkach, w których nie ukształtowała się jednolita linia orzecznictwa lub też orzecznictwo jest rozbieżne.

Nadal poważną rolę wśród materiałów interpretacyjnych odgrywają materiały przygotowawcze. Mianem materiałów przygotowawczych (tra-vaux preparatoires) określa się różnego rodzaju sprawozdania z obrad organów stanowiących normy (np. Sejmu), komisji legislacyjnych oraz różnego rodzaju ciał i instytucji biorących udział w przygotowaniu lub ustanowieniu danego aktu normatywnego. Jak się wydaje, do tej grupy zaliczyć również należy projekty aktów legislacyjnych oraz ich uzasadnienia. Na wagę tych materiałów wskazuje na przykład SN w następującym fragmencie swojego uzasadnienia: „W doktrynie zwraca się krytyczną uwagę, że w procesie wykładni sięga się zbyt rzadko do materiałów przygotowawczych, mimo że zwykle dostarczają one istotnych argumentów co do tego, jak rozumieć przepisy prawne. Z kolei w orzecznictwie podkreśla się, że chociaż intencje czy wola ustawodawcy nie mogą przesądzać o treści wyinterpretowanej z uchwalonego przepisu normy prawnej, to nie powinno się od tych motywów abstrahować” (uchwała SN z dnia 11 kwietnia 2008 r., III CZP 130/07, LEK nr 364507, BiuL SN 2008/4; por. też wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 stycznia 2007 r., IV CSK 290/07, niepubl. oraz postanowienie tegoż Sądu z dnia 25 maja 2001 r., WA 15/01, OSNKW 2001/9-10/81).

⁷ Por. prace cytowane wyżej oraz L. Morawski, Czy precedens powinien być źródłem prawa, fw:J W kręgu problematyki władzy, państwa i prawa, Lublin 1996.

³ T. Gizbert-Studnicki, Rozkład ciężaru argumentacji w dyskursie argumentacyjnym, [w:] Studia z filozofii prawa, red. J. Stelmach, Kraków 2003, s. 71.

;ii 214