Zasady Wykładni Prawa L Morawski&6

mmm

■ ■■ Zasady wykładni prawa

W tym ostatnim przypadku sąd może samodzielnie przyjąć, że doszło do derogacji normy ustawowej na podstawie reguły kolizyjnej lex superior lub lex posteriori bez potrzeby uruchamiania procedury z art. 193 Konstytucji.

Jeśli natomiast chodzi o sprzeczność innych aktów normatywnych z normami hierarchicznie wyższymi, to przyjąć należy, że sądy mogą odmówić ich zastosowania w konkretnym przypadku. Dotyczy to zarówno sprzeczności aktów podustawowych z Konstytucją, ustawami oraz ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, jak i hierarchicznej sprzeczności między aktami podustawowymi. Kierując się tą zasadą NSA przyjął, że w razie sprzeczności rozporządzenia z Konstytucją „należy zastosować regułę kolizyjną, zgodnie z którą norma wyższa hierarchicznie uchyla moc obowiązującą normy od niej hierarchicznie niższej (łex superior derogat legi inferiori)” (wyrok NSA z 17 stycznia 2001 r., I SA/Łd 1954/01, OSP 2002/11/139; por. też uchwałę SN z 4 lipca 2001 r., III ZP 12/01, OSNP 2002/2/34]. Podobnie w wyroku z dnia 6 stycznia 2006 r. (I FSK 409/05, LEX nr 187541) NSA dochodzi do wniosku, że sąd może pominąć akt podustawowy, który jest sprzeczny z ustawą lub Konstytucją. W jasny sposób wyraża tą myśl wyrok wojewódzkiego sądu administracyjnego w Warszawie z dnia 5 lutego 2007 r. (III SA/Wa 2297/06, M. Podat. 2007/7/27): „Przepis art. 178 ust. 1 Konstytucji RP stanowi, że w sprawowaniu swojego urzędu sędziowie są niezawiśli i podlegają tylko Konstytucji oraz ustawom. A contrańo, sądu nie wiążą akty podustawowe, gdy w jego ocenie nie są zgodne z Konstytucją i ustawami. Przepis ten w istocie uprawnia więc sąd do samodzielnej oceny zgodności aktu wykonawczego z ustawą i Konstytucją RP w procesie kontroli legalności decyzji administracyjnej w konkretnej sprawie. Uprawnienie to znajduje potwierdzenie w orzecznictwie, np. wyroki NSA z 24 czerwca 2004 r., FSK 177/04 (PP 2005/4/57) oraz z 16 stycznia 2006 r., I OPS 4/05 (ONSAiWSA 2006/2/39)”.

Wydaje się jednak, że także w tej sytuacji, jeśli tylko jest to możliwe i celowe sądy powinny uruchomić procedurę przewidzianą w 193 Konstytucji. Przemawia za tym wzgląd na konieczność zapewnienia jednolitości orzecznictwa sądowego. Jeśli chodzi o zgodność z aktami prawa europejskiego możliwe jest także wystąpienie z pytaniem prejudycjalnym do ETS.

Warto przypomnieć, że zastosowanie reguły lex superior odnosi się wyłącznie do sprzeczności wertykalnych (pionowych), a więc do sprzeczności między normami hierarchicznie wyższymi i niższymi i nie dotyczy sprzeczności horyzontalnych (poziomych), a więc na przykład sprzeczności między dwoma przepisami ustawowymi. W związku z tym należy zwrócić