Zdjęcie0276 (9)

ptunadrą <b 'iio—i inottAnid. kpt do wzrottu różnorodności cocfc w popuhry. Te sytuacje, w kMkyd y^ęirririii prowadzi do wzrostu imw^4k —loty jego irt—trm traktować jako efekt gęstości, często zwany równie^^ pnwimyineaia Faktem jest, że zakres zagęszczenia znany jest dla niewielu g_a^Str%J porn/ej lab powyżej którego rozpoczyna się ujemne sprzężenie zwrotne raiędzy^tUnJ^ c/eniem a proces—st wewnątrepopulacyjnymi. Na przykład dla populacji wulpjj*?⁸*^ jascicufata za wartość progową zagęszczenia populacji uznano 100 osobnik (U5 m\ Powyżej lej wartości rozpoczyna się spadek płodności osobników. ^ a*

W populacjach niecierpka pospolitego Impatiem noli-tangere optymalne czenie ma szeroki zakres, od 50 do450 osobników na 1 m². Poniżej i powyżej tej *2**' obserwowano znaczne ograniczenie we wzroście i płodności osobników. W popui lobelii jeziornej lobelia dortmanna za wartość progową uznano 50—100 osobnik^ ^Cji 0,1 m\ gdyż dopiero powyżej tego zagęszczenia rozpoczyna się znaczna modyfikacja ęj!l osobniczych (Szmeia 1987*, I987b).

Bardzo często osobniki w tej samej populacji reagują w odmienny sposób na wzrost zagęszczenia. Na przykład w populacjach wspomnianego gatunku jednorocznego nieeferp. ka pospolitego płodność jest skorelowana dodatnio z zagęszczeniem populacji do wartości 450 osobników na 1 m% a modyfikacja pokroju i wzrostu rozpoczyna się po przekroczeniu zagęszczenia 150 osobników/1 nr. Wzrost śmiertelności siewek ujawnia się po przekroczeniu 800 osobników/1 m² (Fauńska 1990).

Istnieje duża różnorodność reakcji osobników na zmieniające się warunki bytowania, w tym również na zagęszczenie. Wykazano, że u gatunków jednorocznych ze wzrostem zagęszczenia skorelowane jest przyśpieszenie fazy kwitnienia, jak to stwierdzono u sporfca wiosennego Spergula vemalis (Symonides 1974a, 1974b) i soliroda Sal i co ruta patula (Wtucoó-Michalska 1976). Wśród jednorocznych gatunków są i takie, u których nie obserwowano podobnej reakcji, np. u niecierpka pospolitego Impatiens noli-tangert (Fauśska 1974, 1979*, 1979b), wulpii Vulpia fasciculata (Watkinson Harper 1978) oraz Floerkea proserpinacoides (Smith 1983a. 1983b).

Z kolei u gatunków dwuletnich reakcja osobników na zmieniające się warunki bytowania może być bardziej jednoznaczna. Pogarszające się warunki bytowania z reguły opóźniają fazę reprodukcji. Pędy kwiatowe mogą rozwinąć się tylko wówczas, gdy rozeta osiągnie odpowiednią wielkość (Tab. 3.12).

Tabela 3.12, PrswdopodołwcAstwo przeżycia* kwitnienia i śmierci osobników dziewanny drobno-fistnej Verba*cmn thapsus w zależności od średnicy rozety (Gross 1980)

Prawdopodoblenstwo__- -.s*

przeżycia    śmierci    kwitnienie

<*A

15.5-25.4

ma

>4M

*. rok	3. rok	2. rok
0.03	0	0,97
0.26	0.13	0.63
0.09	0.05	0,23
O	O	0,21
O	0	O
0	. • ęm ■	O

3. rok	2. rok	3. rok
1.00	0	0
0.71	0.11	0,t7
0,42	0,68	0.63
0.2	0,79	0.80
1.00	1.00	0
i i mi- i-—i	1.00	* •