Zdjęcieb9

Powstanie społeczności zorganizowanych w silne pJg stwa przyczyniło się do wyodrębnienia się dwu rój. nych systemów kulturowych, symbolizujących odmień, ne układy wartości: tradycyjnej kultury ludowej 11 rzędowej kultury państwowej o wybitnie religijnym ■charakterze. „Przemieszczanie się różnych narodów wzajemne oddziaływanie kulturowe, procesy synkrety-zacji różnych systemów religii niechrześcijańskich i in-filtracji elementów religii chrześcijańskiej w pierwszych wiekach naszej ery — to warunki określające swoiste procesy rozwojowe tradycji w dziedzinie obyczajów” Taki stan rzeczy doprowadził w konsekwencji do ujawnienia się charakteru klasowego obrzędów, zwyczajów i świąt i tym samym wzrostu ich roli w procesach życia społecznego. — Etap czwarty rozpoczyna się wraz z powstaniem marksistowsko-leninowskiej teorii rozwoju społecznego. Obrzędowość uzyskała wówczas nowe podstawy metodologiczno-teoretycz-ne. Początkowo wypełniała ona rolę instrumentalną w procesach walki klasowej o zmianę istniejących sto-j sunków społecznych. Natomiast w warunkach państw socjalistycznych jej zasadniczą rolą staje się realizacja wyższych potrzeb ludzi poprzez afirmację i upodmiotowienie egzystencji ludzkiej, której nadają one także humanistyczny sens istnienia. Oczywiście rolę taką wypełniać mogą jedynie te zwyczaje, obrzędy i święta, które mają charakter świecki, a w swych treściach wyrażają ideały socjalistyczne i głęboko humanistycz-:ne wartości oraz stanowią wyraz adekwatnego zaspokajania konkretnych potrzeb ludzkich w sferze emo-■ cjonalno-psychologicznej i ludyczno-rekreacyjnej.

W świetle powyższych rozważań dochodzimy do konkluzji, iż kultura socjalistyczna również musi wytwarzać odpowiadające jej symbole społeczno-kulturowe w postaci określonych zwyczajów, obrzędów i świąt.

H6

Prawidłowość tej tezy potwierdza dotychczasowa praktyka krajów wspólnoty socjalistycznej, w tym również i naszego kraju. Okazuje się bowiem, iż zwyczaje, obrzędy i święta odgrywają doniosłą rolę w całokształcie systemu socjalistycznego wychowania społecznego, ponieważ stanowią:

przekaz socjalistycznych idei, wartości oraz norm i zasad współżycia społecznego;

wyraz symbolicznego ujęcia społecznego charakteru wszelkiej działalności ludzkiej;

służą normowaniu różnorodnych układów życia społecznego wynikających z kontekstu aktualnych warunków społeczno-ekonomicznych, polityczno-prawnych i kulturowych;

służą procesom kształtowania i umacniania — na zasadzie inercji tradycji — moralno-politycznej jedności społeczeństwa i funkcjonujących w jego ramach wspólnot społecznych;

zaspokajają potrzeby ludyczno-rekreacyjne i towarzyskie poprzez tworzenie określonych form świętowania i spędzania czasu wolnego.

Inaczej mówiąc jest to obrzędowość wypełniająca następujące funkcje społeczne: światopoglądowo-ideo-logiczną, wychowawczo-normatywną, integracyjną oraz ludyczno-rekreacyjną.