Obraz
6 (9)

szych walk, ale też celowo nie posłał mu żadnych posiłków. (id\ stało się oczywistym, że za śmierć Karakasza ponosi odpowiedzi:il ność Husejn, został on usunięty z urzędu a jego miejsce powierzono Delawerowi-paszy, bejlerbejowi Dijarbekm

Dnia 3 księżyca zil-kade (9 września) Husejn-pasza otrzymał z r;|k padyszacha tytuł drugiego wezyra i dowództwo sił stojących za rzeką Turłą. Tymczasem oddział Polaków, złożony z pięciuset ludzi udt; rzył na at-ohłanów, lecz, straciwszy około dwustu wojowników, zu stał zmuszony do odwrotu przez zbliżające się pułki tatarskie. Z kolei z drugiej strony cztery tysiące niewiernych pod przewodnictwem zbiegłego niewolnika, który odstąpił od muzułmańskiej wiary, ude rzyło znienacka na siwaskie i karamańskie obozy. Bej kajsanjski¹¹ strzegący nieuważnie tego stanowiska bojowego zginął na miejscu Polacy rabowali i burzyli namioty paszów Karamanu i Siwasu, prze dostali się aż do rumilskich zaciągów, jednak, widząc gotowych do

walki przeciwników, wrócili do taboru

5 zil-kade (11 września) most na rzece został ukończony. Husejn -pasza niezwłocznie przeprowadził trzydzieści dział na drugą stronę i począł szturmować wewnętrzną część taboru

Dnia 6 księżyca zil-kade (12 września). Nieprzyjaciel opuścił swój tabor nad brzegiem Turły i przeniósł swe oddziały nieco wyżej w

głębinę leśną.

Dnia 7 zil-kade (13 września), w nocy, Polacy wyprawili się na wojska Husejna, Czerkies-Husejna i Togandży paszów, którzy stacjonowali na lewym brzegu Turły. Oddział niewiernych, składający się z około ośmiuset ludzi, wpadł o 11 wieczorem do obozów tych dowódców i dopuścił się okrutnej rzezi. Broniąc się mężnie, Togandży--pasza padł męczeńską śmiercią a bej siwaski został ciężko ranny. Prawowierni zabrali kilka bębnów i kilku jeńców a Husejn-pasza, dosiadłszy nieujeżdżonego konia, ratował się ucieczką. Wołosi, strzegący mostu, nie ponieśli żadnej straty.

⁴¹ Prawdopodobnie pochodzący z miasta Kayseri (środkowa część Anatolii).

Dnia 27 i 28 księżyca szawwal (3 i 4 września) bejlerbej budyński³⁸ Karakasz-Muhammed-pasza przybył z nowymi posiłkami i stanął naprzeciwko taboru. Następnego dnia sułtan wydał zarządzenie, by użyć wszystkich sił i sposobów w celu opanowania twierdzy. Wojska szykowały się do boju, Karakasz otrzymał rozkaz dotarcia na czele rumilskich³⁹ zaciągów do okopów nieprzyjaciela. Mężny ten wódz ruszył gwałtownie do boju, przedarł się aż do taboru Polaków i kiedy już miał zatknąć na wałach symbol zwycięstwa, przeszyty dwiema kulami, zginął bohaterską śmiercią. Towarzysze z trudem uratowali jego ciało, a wojska w popłochu wycofały się. Niewierni wobec nieoczekiwanego obrotu wydarzeń radowali się głośno niepowodzeniem Osmanów, a sułtan głęboko przejęty smutkiem powrócił

do namiotu.

Dnia 29 księżyca szawwal (6 września) islamscy wojownicy odbili żywność skierowaną do polskiego taboru; co prawda niewierni próbowali zbrojnie interweniować, jednak Kantemir i Czerkies Husejn-pasza, którzy znajdowali się po tamtej stronie rzeki, zmusili ich do ucieczki. Drugi oddział Polaków, składający się z około tysiąca ludzi, spieszył twierdzy na pomoc prowadząc ze sobą około sto wozów z żywnością. Kantemir uderzył na nich, zgładził kilku przeciwników, lecz reszta cofnęła się do miasteczka i tym samym pozostawała poza zasięgiem muzułmańskiego dowódcy. Stosownie do żądania Kante-mira, Husejn i hadżeki paszowie z oddziałem artylerii zostali mu

wysłani z odsieczą.

Dnia 1 księżyca zil-kade⁴⁰ (7 września). Według świadectwa Hasana-Beyzade, który spisywał historię tej wyprawy, przyczyną męczeństwa Karakasza był niewątpliwie sam Husejn, ówczesny wielki wezyr. Dobrze znając sytuację w wojsku, zdając sobie sprawę, iż Karakasz dzięki swojemu męstwu, odwadze i umiejętności prowadzenia walk, był pierwszym kandydatem do piastowania najwyższej godności państwowej, specjalnie wysłał go nie tylko w miejsce najtrudniej-

³⁸    Prawdopodobnie zarządzający prowincją położoną w okolicach Budy (tereny Węgier).

³⁹    Pochodzących z Rumelii (europejskie tereny pomiędzy Morzem Czarnym a Morzem Egejskim).

⁴⁰    Właściwie dhu 'l-kci 'da oznaczało miesiąc postoju.

32