Podział i znaczenie układu nerwowego.
Zespół ośrodków i dróg nerwowych mających zdolność przyjmowania informacji i wykorzystywania ich do sterowania zachowaniem się i czynnościami organizmu.
Pod względem czynnościowym układ nerwowy dzielimy na:
• część dośrodkową, aferentną, czuciową.
Odbiera różnego rodzaju bodźce ze środowiska (chemiczne, mechaniczne, termiczne) i zamienia je na impulsy nerwowe, a następnie przewodzi je do wyższych pięter ukł. nerwowego.
• część nadrzędną, integrującą, w której dokonuje się analiza otrzymanych informacji.
• część odśrodkowa, efernetna, która prowadzi wypracowane decyzje do elektorów.
Do efektorów zaliczamy:
- mięśnie szkieletowe
- mięsień sercowy
- mięśnie gładkie
- gruczoły
Część odśrodkową, która unerwia m. szkieletowe nazywamy układem nerwowym ruchowym.
Część odśrodkową, która unerwia m. sercowy, ni. gładkie, gruczoły nazywamy układem nerwowym autonomicznym.
Topograficznie ukł. nerwowy dzielimy na:
• ukł. nerwowy ośrodkowy ( mózgowie, rdzeń kręgowy)
❖ Mózgowie: przodomózgowie, śródmózgowie, tyłomózgowie
❖ Przodomózgowie: kresomózgowie, między mózgowie
❖ Tyłomózgowie: rdzeńiomózgowie, czyli rdzeń przedłużony, móżdżek, most.
• ukł. nerwowy obwodowy ( nerwy czaszkowe w liczbie 12 par, nerwy rdzeniowy 31 par, pnie współczulne, sploty w jamach ciała i narządach)
Znaczenie układu nerwowego
Nadrzędna: Steruje i koordynuje funkcje poszczególnych narządów i układów
• odbiera bodźce z otoczenia
• przekształca bodźce w impulsy nerwowe
• przesyła pobudzenia nerwowe (impulsy) do narządów ciała
28. Receptory i efektory
Receptory są to zakończenia nerwowe oraz składniki tkanki nienerwowej (nabłonkowej, łącznej, mięśniowej) odbierające wrażenia ze środśfciska i transformu jące je na impulsy nerwowe.
W zależności od budowy receptory możemy podzielić na:
• wolne zakończenia nerwowe
• zakończenia nerwowe otorbione
Wolne zakończenia występują przede wszystkim w tkance nabłonkowej w postaci nagich dendrytów, pojedynczych lub rozgałęzionych, wnikających do tkanki. Zakończenia wolne są najstarszym typem zakończeń nerwowych.
Zakończenia nerwowe otorbione znajdują się w głębszych warstwach skóry, w tkance podskórnej, w naczyniach krwionośnych, narządach wewnętrznych, mięśniach, torebkach stawowych. W zakończeniach tych końcowy odcinek włókna nerwowego zostaje otoczony tkanką łączną, która tworzy różnie uformowaną torebkę.
Receptory różnią się między sobą budową anatomiczną, lokalizacją, wrażliwością (progiem pobudliwości) na bodźce.