skanuj0007 (170)

ORGANIZM CZŁOWIEKA

Tabela 38.1. Anatomiczny podział układu nerwowego

Ośrodkowy układ nerwowy		Obwodowy układ nerwowy
CU i	■ kresomózgowie (półkule o, mózgowe) | ■ międzymózgowie (podwzgórze, przysadka, szyszynka)	12 par nerwów czaszkowych
CTI	o\! ■ śródmózgowie *® J ■ część tyłomózgo-•c: wia (rdzeń prze-'5. i dłużony, most)
	<u j £ ■ częsc 'O 1 tyłomózgowia
		31 par nerwów rdzeniowych
i Rdzeń kręgowy		zwoje nerwowe
i		receptory i zakończenia nerwowe

UKŁAD NERWÓWY

ł _+

UKŁAD SOMATYCZNY	UKŁAD i AUTONOMICZNY |
l reakcje na bodźce j zewnętrzne	I reakcje na bodźce * j wewnętrzne

4    \

A UKŁAD ^: 1WSPÓŁCZULNY	•ukłAD PRZYWSPÓŁCZULNY |
mobilizacja organizmu	odpoczynek organizmu

t Ryc. 38.2. Czynnościowy podział układu nerwowego

Mózgowie (tab. 38.1) jest zróżnicowaną strukturą, w której skład wchodzi mózg (czyli kresomózgowie tworzące półkule mozgo- i we), pień mózgu, obejmujący śródmózgowie i część tyłomózgowia, oraz móżdżek (pozostała część tyłomózgowia). Każda z wymię- j nionych części mózgowia pełni określone funkcje, wykazując pewną samodzielność i niezależność. W strukturze mózgowia jest i jednak zachowana hierarchia zarówno anatomiczna, jak i czynnościowa, ponieważ jego najważniejszą częścią jest mózg.

W korze mózgowej, pokrywającej powierzchnię półkul mózgowych, są analizowane i przetwarzane bodźce pochodzące z narządów zmysłów i narządów wewnętrznych. Kora jest także siedliskiem inteligencji, pamięci i osobowości.

■    Czynnościowy podział układu nerwowego

Zgodnie z podziałem czynnościowym w układzie nerwowym można wyróżnić dwie części: _: somatyczną i autonomiczną (ryc. 38.2).

■    Somatyczny układ nerwowy kieruje czyn- i nościami zależnymi od woli; jego efektora- ; mi są mięśnie szkieletowe. .Działanie tego układu jest możliwe dzięki zaangażowaniu w odbieranie i analizowanie bodźców pochodzących ze środowiska zewnętrznego. Bodźce te są odbierane przez różnorodne receptory występujące na powierzchni cia-1 ła człowieka i w narządach zmysłów.

■    Autonomiczny układ nerwowy działa niezależnie od naszej świadomej woli*, jego efektorami są mięśnie gładkie w narządach; wewnętrznych i ścianach naczyń krwionośnych, a także gruczoły i mięsień sercowyj Dzięki odbieraniu informacji z wnętrza organizmu układ ten kieruje czynnościami narządów wewnętrznych i umożliwia utrzymanie homeostazy organizmu.