' STERYLIZACJA wyjaławianie, w ujęciu mikrobiologicznym sterylizacja to proces polegający na zabiciu wszystkich mikroorganizmów (bakterie, grzyby, wirusy) - niezależnie od stadium rozwojowego, a więc zarówno form wegetatywnych, jak też form przctrwalnych (zarodników)
Wyjaławianie przeprowadza się najczęściej przy użyciu metod :
1. fizycznych (temperatura, promieniowanie).
2 mechanicznych (odfiltrowanie, odwirowanie),
3 chemicznych
Metody fizyczne:
-Gorąca para wodna pod ciśnieniem - autoklaw Aby uzyskać właściwy efekt sterylizacji w autoklawie proces musi przebiegać w optymalnej temperaturze, przy odpowiednim ciśnieniu i przez określony czas Autoklaw to hermetycznie zamknięty kocioł stalowy o podwójnych ścianach i dnie, w którym uzyskuje się wysokie ciśnienie Jest zaopatrzony w manometr, termometr, zawór bezpieczeństwa i elektryczny system grzewczy Czynnikiem jałowiącym w autoklawie jest przegrzana nasycona para wodna pod zwiększonym ciśnieniem W aparacie gotująca woda doprowadza do nadciśnienia parę wodną, która ulega nasyceniu po zupełnym wyparciu powietrza 134st C - 3min 126st.C - lOmin 121st.C - 15min
Im wy2sze jest ciśnienie wewnątrz kotła tym wyższe są temperatury, a im wyższe temperatury tym krótszy okres sterylizacji Stosując zwiększone ciśnienie, uzyskuje się zatem możliwość zniszczenia zarówno form wegetatywnych, jak i przctrwalnych
-Niszczenie przez spalanie - zużytych igieł nie wyrzuca się do śmieci, należy je
składować w specjalnym pojemniku a następnie oddać do spalenia
-Mctalowe/szkłane kulki (autoklaw kulkowy) - metoda skuteczna w przypadku bardzo małych narzędzi (części, które bezpośrednio stykają się z kulkami)
-Zastosowanie promieniowania (UV, X i gamma)
W praktyce mikrobiologicznej wykorzystuje się najczęściej hamujące lub zabójcze działanie na mikroorganizmy nadfioletowej części widma słonecznego o długości fali 250-260 nm, a więc tą część widma, która jest najsilniej nbsorbowana przez kwasy nukleinowe Charakteryzuje się słabą przenikliwością Źródłem promieniowania są lampy kwarcowe Czas emisji promieniowania nie powinien być krótszy niż 30 min, odległość lampy od sterylizowanej powierzchni nie może przekracza 3 m, a lampy winny być ustawione prostopadle do powierzchni Do sterylizacji sprzętu medycznego jednorazowego użytku, surowców i preparatów farmaceutycznych oraz utrwalania produktów spożywczych a zwłaszcza do niszczenia mikroorganizmów w zamkniętych pojemnikach, np w konserwach wykorzystuje się niekiedy promieniowanie jonizujące (X, gamma), które charakteryzuje się bardzo dużą przenikliwością, Stosowanie tych metod jest dozwolone tylko w niektórych krajach UE
h