DSC00220 2

Borowy Wacław

l r. 19 maja 1890 roku w fus/uiku. zm. 16 października 1950 roku w Warszawie; historvk literatury, edytor, W latach 1908 1912 studiował kolejno na Uniwersytetach l wowskim i Jagiellońskim. Tuż przed 1 wojną światową ukazała sic jego nowatorska metodologicznie książka pt. Igtta-* v ( 'włzko. Artyzm / umysiowosc (1914). Był ni.in. nauczycielem i bibliotekarzem, a od roku 1928 wykładał na Uniwersytecie Warszawskim jako profesor nadzwyczajny. Po II wojnie światowej kontynuował tam swoją pracę.

Badał głównie literaturę W III wieku, romantyzmu i Młodej Polski. Po I wojnie opublikował tom rozpraw pt. Ze studiów nad Fredrą (1921). Szczególne miejsce zajmowała w jego badaniach twórczość -» Adama Mickiewicza. Poświęcił jej między innymi kilka rozpraw, opublikowanych w tomie Kamienne rękawiczki (1932) oraz cykl wykładów wydanych po śmierci pt. O poezji Mickiewicza, t. I-II (1958). Razem z Eugeniuszem Sawrymowiczem przygotowywał krytyczną edycję Dziel tego poety (1948 i 1965). Zajmował się również twórczością -> Cypriana Norwida. Jako pierwszy zaczął omawiać na łamach „Pamiętnika Literackiego” prace poświęcone temu poecie pt. Norwidiatia (1930-1935). Po II wojnie światowej wydal podobiznę autografu -> Vade-mecum (1947). Jego prace interpretacyjne poświęcone twórczości Norwida ukazały się w tomie O Kuru -idzie. Rozprawy i notatki (1960).

„Boże, coś Polskę"

20 lipca 1816 roku w „Gazecie Warszawskiej” został opublikowany Hymn na rocznicę ogłoszenia Królestwa Polskiego, z woli Naczelnego Wodza wojsku polskiemu do śpiewu podany pióra znanego klasyka Alojzego Felińskiego, autora dramatu Barbara Radziwiłłówna. Jak stwierdzał w informacyjnym wstępie dziennikarz gazety, Hymn stanowił nawiązanie do angielskiej pieśni narodowej Cod Sanę the King (Boże, zachowaj króla), która od 25 grudnia 1833 roku funkcjonowała jako rosyjski > hymn monarchistyczny pod tytułem Boże, caria chram!

Muzykę do utworu Felińskiego skomponował Jan Raszewski. Utwór ten powstał jako hymn powitalny dedykowany Aleksandrowi I, który we

wrześniu 1816 roku pr/.yhyl do Warszawy. W roku 1818 został wydany jako Pieśń narodowa za pomyślność Króla. Wiemopoddańcza tonacja tej uroczystej pieśni stała się impulsem do stworzenia przez Antoniego Góreckiego polemicznego utworu - hymnu zatytułowanego znamiennie: Hymn do Boga o zachowania wolności (1817). Anonimowy twórca scalił oba teksty. Wersja zupełnie pozbawiona akcentów monarchistycznych, stanowiąca kompilację tekstów, około roku 1820 zyskała popularność wśród młodzieży studenckiej. Jako pieśń o wymowie patriotycznej na wielką skalę zaczęła funkcjonować podczas powstania listopadowego i w okresie Wiosny l.udów, a przede wszystkim w czasie warszawskich mszy za ojczyznę, odprawianych w latach poprzedzających wybuch powstania styczniowego. Śpiewano ją również w kościołach po wprowadzeniu stanu wojennego i później w latach 1982-1989.

Brodziński Kazimierz

Ur. 8 marca 1791 roku w Królówce kolo Bochni, zm. 10 października 1835 roku w Dreźnie; poeta, historyk i teoretyk literatury, publicysta, tłumacz. Syn niezamożnego szlachcica-dzierżawcy, wcześnie osierocony przez matkę, już w dzieciństwie pozostawał blisko ludu wiejskiego. Uczęszczał do gimnazjum w Tarnowie (1806-1809). Od roku 180‘> do 1813 służył w armii Księstwa Warszawskiego; tam otrzymał stopień porucznika. W roku 1814 pracował jako urzędnik w Warszawie. Od roku 1818 wykładał literaturę w szkołach pilarskich, a od 1822 - na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie w roku 1826 otrzymał tytuł profesora.

Od roku 1815 ściśle współpracował z „Pamiętnikiem Warszawskim" (w latach 1822-1823 go współredagował). W czasie powstania listopadowego podjął działalność patriotyczną, m.in. jako redaktor powstańczych gazet: „Kurier Polski” i „Nowa Polska”. Po upadku powstania i zamknięciu Uniwersytetu odszedł na emeryturę.

W czasie rocznego urlopu dla poratowania zdrowia przebywał w Pradze (gdzie poznał czeskich romantyków). Następnie odwiedził Włochy, Szwajcarię i Paryż, odbywając w tym czasie paromiesięczną kurację w Karłowych Varach. W roku 1835 udał się tam ponownie na kurację i w drodze powrotnej umarł.

Jako teoretyk nawiązywał m.in. do filozofii Johanna Gottfrieda Herdera (-> herderyzm), Jeana Paula oraz Friedricha Schillera (m.in. do jego roz