DSCN1897

131

Zapiski warszawskie: vyszethl ołh nasz 74/1980, nyenasheth nadom 93/2272, przedzyath nasch 94/2317, vkszyak lomzen/yskych 110/2550, wpossak na 127/2666, toiecz o tym 127/2656, bok (Bóg) aby 119/2609. (Są jednak i zapisy: wbog lyeuy 93/2265, shesczydzyesyąd lath 96/2339.)

Historia Aleksandra: przyszeth nany 1/20, przyszeth nyektory lv/15, bancz myśtrzv 4/13, bancz yemu 6/8, okrąk fnyal 5/6, wszyath na 16/10, powyecz my 17/5, wyothl yą 21/11 (i 11 podobnych przykł.).

Żywot Eufraksji: masz (=mąż) nyektory 185/1, ffyk albo yagod 190/20, bącz vboga 196/41, powyecz my 204/68, gycz a odpoczny 207/79, yecz y pyy 212/97 (i 6 podobnych przykł.). Są też zapisy: poczmy 189/18, 192/28, wnycz-my 221/124.

Mając na uwadze fakt, że przy pisaniu (a szczególnie przy przepisywaniu) mogą wystąpić przerwy między wyrazami tworzącymi w szybkiej mowie całości wymawianiowe, trzeba uznać, że ilość przykładów poświadczających w zabytkach z pierwszej połowy XVI w. zróżnicowanie w zakresie fonetyki międzywyrazowej,-jest znaczna. Na ich podstawie możemy przyjąć z dużym stopniem prawdopodobieństwa upowszechnienie wymowy udiwięczniającej na terenie Wielkopolski, a wymowy ubezdźwięczniającej na terenie Mazowsza. Nie wiadomo, jak interpretować małą stosunkowo ilość przykładów w zabytkach małopolskich — czy przyczyną jest norma pisowniana, czy też mniejsze zaawansowanie procesu udźwięcznienia międzywyrazowego? To ostatnie jest prawdopodobne tym bardziej, że i dziś Małopolska nie ma jednolitej fonetyki międzywyrazowej na całym swym obszarze. Nową próbę interpretacji różnej fonetyki międzywyrazowej łączy W. Śmiech²⁸ ze zróżnicowaniem języka staropolskiego pod względem sposobu artykulacji samogłosek nagłosowych. W części północno-wschodniej obszaru języka polskiego samogłoski te wymawiały się ze wstępnym zwarciem krtani, więc wygłosowa spółgłoska wyrazu poprzedniego, występując przed pauzą wymawiana była bezdźwięcznie. Na obszarze południowo-zachodnim brak wstępnego zwarcia przy artykulacji samogłosek nagłosowych stwarzał sprzyjające warunki do udźwięcznienia wygłosu wyrazu poprzedniego. Analiza pisowni większej ilości rękopisów z pierwszej połowy XVI w. potwierdza obserwacje W. Śmieoha, że zapisy, w któryoh przed pierwotną samogłoską nagłosową pojawia się litera h, np. hynego, hobro-czil, hwmwyl'występują w dużej ilości jedynie w zabytkach mazowieckich. Literą h oznaczano najprawdopodobniej wstępne zwarcie krtani.

7. Przestawki w grupach spółgłoskowych

a) zmiana Jct^tk³⁹

^M Zob. W. Śmiech, O fonetyce międzywyrazowej...

" Zob. Z. Stieber, Rozwój fonologiczny ... s. 79; J. Bal, Nagłosowa grupa spółgłoskowa zaimków kto, który którędy...

#•