Przypisy
1/» Kraj na wschód od jeziora Wan.
2/. Kraj nieco na południe od jeziora Wan.
V# Prawdopodobnie na północo-zachód od jeziora Wan.
V. Zakres tej nazwy ulegał w źródłach asyryjskich stopniowym przesunięciom. W źródłach starszych oznacza on kraj na północ od tzw. armeńskiego Tau-rus, tj. na północny zachód od jeziora Wan. Później nazwa uległa rozszerzeniu na całość Urartu, nawet jego obszary południowo-wschodnie.
5/. W języku urartejskim nazwa tego miasta brzmi Ardi-ni.
6/. Prawdopodobnie kraina na południowy zachód od jeziora Wan.
7/. W tekście "Beru", termin oznaczający miarę długości wynoszącą 7-8 km.
8/. W Musasir-Ardini wznosiło się najważniejsze sanktuarium głównego bóstwa panteonu urartejskiego Hal-di. W tym mieście też królowie Urartu dokonywali koronacji, choć miasto to nie stanowiło organicznej części państwa Urartu. Wchodziły tu w grę nieznane bliżej tradycje.
c/ Raport wywiadowczy List Upahhir Bela do króla Sargona II.
Jest to jeden z licznych raportów wywiadowczych, ja-
kie się zachowały, przede wszystkim z okresu Sorgona II. List poniższy datowany junt na schyłek panowania togo władcy.
I.M.Diakonów - Assiro - Wawiłon -■ kije..., op.cit. nr 50, 54 /s.35V.
Królowi,modemu panu, niewolnik twój, Upahhir-Bel.Pokój królowi, mojemu panu. Dzierżawy króla w dobrym stanie, Twierdze w dobrym stanie. Sorco króla, mego pana, niech będzie zadowolone. Co się tyczy wiadomości o królu Urartu: Posłałem wywiadowców, którzy wrócili i powiedzieli, co następuje: Naczelnik obszaru, położonego naprzeciw nas, i drugi naczelnik obszaru razem z nim, przebywają w osadzie Harda i mają ochraniać obszary wezyra. Od jednej miejscowości do drugiej, aż do samej
A
Turuspa , trzymają się oni w pogotowiu bojowym.Przybył goniec Argisti^ z rozkazem: "Co do prac, które ci nakazałem, to ty tych robót nie wykonuj, odżywiaj swoje konie11. Tymczasem posłałem do ciebie gońca, a oni zatrzymali bierwiona, co w osadzie Eziad. Posyłałem Itu-'<j6w3 z naczelnikiem wsi, podchodząc do wsi kazałem im pójść dalej. Zastępca ich naczelników wsi i dziewięciu ludzi razem z nim zostali zranieni z łuku, dwóch z nich r.marło. Zranili oni dwóch spośród ich ludzi. Takie ich wiadomości.
Ituajowie pałacowi, którzy są u mnie, wrócili znad Eufratu. Chodzili tam z moim wezyrem. Posyłałem ich rurom z pierwszym i drugim oddziałem /?/, n ort wyszli •.