Image 31 (2)

między Q_s i Qd- W normalnych warunkach działania mechanizmu rynkowego konsekwencją powstania nadwyżki pszenicy jest spadek ceny. Wówczas rząęj musiałby ponownie dopłacać do ceny pszenicy. Chcąc utrzymać cenę na poziomie P₂ rząd musi ciągle kupować i gromadzić nadwyżki oferowanej pszenicy.

RZĄD PODWYŻSZA CŁA IMPORTOWE

W sierpniu 1991 r. rząd polski wprowadził wyższe cła na produkty pochodzące z importu. Cła wzrosły przeciętnie o kilkanaście procent i objęły również wiele importowanych produktów, za które dotychczas cła nie były pobierane.

Zasadniczym argumentem rządu uzasadniającym decyzję zwiększenia ceł była ochrona rynku krajowego przed nieuczciwą konkurencją, a także ochrona produkcji krajowej. Najbardziej wzrosły cła na importowane produkty rolno-spożywcze. Chłopi polscy wywierali naciski na rząd, aby ochronić za pośrednictwem bariery celnej rodzimą produkcję rolną, której po istniejących cenach rynkowych nie można było sprzedać, przed tańszym importem, głównie z krajów EWG (tańszym, argumentowali rolnicy, bo subwencjonowanym przez rządy i organizację Wspólnego Rynku).

Niezależnie od tego, czy argumenty uzasadniające podwyżkę ceł uznamy za słuszne, czy też nie, spróbujmy zanalizować rynkowe skutki tej decyzji.

Wykres 20. Sytuacja na rynku masła

Przyjmijmy, że rozpatrujemy sytuację na rynku masła, chociaż może to dotyczyć każdego innego produktu spożywczego lub przemysłowego. Na wykresach są przedstawione dwie sytuacje rynkowe. Pierwsza (wykres A) odnosi się do rynku masła przed podwyżką cła, druga (wykres B) dotyczy rynku masła po wprowadzeniu wyższego cła na masło importowane.

Pierwsza sytuacja rynkowa charakteryzuje się tym, że istnieje w danym momencie określony popyt na masło (krzywa popytu DD), który zaspokojony jest częściowo przez masło pochodzące z importu (krzywa podaży SSk+im). Przy danych krzywych popytu i podaży ustala się rynkowa cena równowagi na masło na poziomie OP.

Wprowadzenie wyższego cła na masło importowane zmienia sytuację rynkową w sposób zasadniczy. Import masła staje się coraz mniej opłacalny a przy znacznej podwyżce cła importerzy przestają sprowadzać masło z zagranicy. Całkowita podaż masła na rynku zmniejsza się - krzywa podaży masła przesuwa się w górę (krzywa SS_K). Przy niezmienionym popycie na masło (krzywa DD) cena równowagi rynkowej masła wzrasta o OP do OPi.

Tak więc konsekwencją podwyższenia cła na produkt importowany jest wzrost rynkowej ceny równowagi produktu. Kupujący płacą teraz większą cenę nie tylko za produkt zagraniczny, ale również za produkt krajowy. Równocześnie zmniejszają się ilości równowagi z Q_e do Q_ei.

DLACZEGO PŁACIMY WIĘCEJ ZA WIZYTĘ U LEKARZA?

Na studia medyczne zgłasza się kilka razy więcej kandydatów w porównaniu do liczby miejsc oferowanych przez uczelnie medyczne. Liczba studentów, którzy mogą corocznie rozpoczynać studia medyczne jest ograniczana przez Ministerstwo Zdrowia, a także przez same uczelnie, które wyznaczają tzw. limity przyjęć na pierwszy rok studiów. Równocześnie liczba wyższych uczelni medycznych w Polsce jest ograniczona i nie zwiększa się. Poza siecią istniejących Akademii Medycznych, które są uczeniami państwowymi, nie można zdobyć dyplomu lekarza a bez niego nie można wykonywać tego zawodu. Liczba promowanych corocznie lekarzy jest więc dość ściśle kontrolowana. Również proces specjalizacji lekarskich, który decyduje o ilości specjalistów różnych stopnie jest ściśle zdefiniowany i kontrolowany. W rezultacie podaż lekarzy i specjalistów podlega znacznym restrykcjom. Podobnie jest w przypadku innych zawodów, takich jak adwokat, sędzia, notariusz.

Skutki przedstawionych powyżej ograniczeń (restrykcji) po stronie podaży lekarzy i świadczonych przez nich usług możemy przedstawić na wykresie.

Wykres 21. Rynek usług lekarskich

Przyjmujemy, że popyt w ciągu roku na usługi lekarskie jest dany (krzywa popytu DD) natomiast krzywą podaży usług lekarskich wyznacza linia SS. Re-

63