Image113 (5)

To warto wiedzieć

wstrzykiwania

warstwa

anodo

(ITO)

Rys. 48

Oczywiście ekrany OLED mogą być wykonywane jako matrycowe, i to zarówno z matrycą pasywną (rysunek 47), jak i aktywną. Aktywna matryca (Active Matrix - AM OLED) oznacza, że każdy punkt świecący (dioda OLED) tna dodatkowo własny tranzystor sterujący. W praktyce oznacza to, że najpierw na powierzchni podłoża - ekranu wykonywane są struk-

Skróty związane z OLED:

AM OLED = Actis/e Matrix OLED FOLED = Flexible Organie Light Emltting Diodę (UDC)

OLED = Organie Light Emittng Diode/Device/Display PhOLED = Phosphorescent Organie Light Emitting Diodę (UDC)

PLED = Polymer Light Emitting Diodę (CDT)

PM OLED ■ Passive Matrix OLED device POLED = Polymer Organie Light Emitting Diodę (CDT)

RCCLED = Resonant Color Organie Light Emitting Diodę SmOLED = Smali Molecule Organie Light Emitting Diodę (Kodak)

SOLED = Stacked Organie Light Emitting Diodę (UDC)

TOLED = Transparent Organie Light Emitting Diodę (UDC)

co kompensuje się, stosując warstwy transportowe różnej grubości. Między innymi z uwagi na słabą ruchliwość nośników całkowita grubość wszystkich warstw czynnych OLED zazwyczaj jest bardzo mała, poniżej 1 mikrometra. I takie cieniutkie „kanapki” potrafią wytwarzać jasne światło w różnych kolorach. Kolor świecenia zależy od składu chemicznego warstwy czynnej.

Taka budowa diody OLED pozwala na względnie łatwe wykonanie pełnokolorowycn wyświetlaczy RGB. Jak pokazuje w niewielkim uproszczeniu rysunek 45, na przezroczystym podłożu nakładana jest też przezroczysta, przewodząca warstewka ITO (tlenku indu i cyny), która pełni rolę anody. Sąsiaduje ona z warstewką organicznego półprzewodni-

Światło

Rys. 45

ka p „transportowego”, w którym nośnikami prądu są dziury. Z drugiej strony jest przewodząca (metalowa) warstwa katody i sąsiadująca z nią transportowa warstwa organicznego półprzewodnika typu n. Pomiędzy warstwami transportowymi umieszczona jest właściwa warstwa czynna, w której podczas rekombinacji par elektron-dziura następuje emisja światła.

Pojawiły się też pomysły umieszczenia świecących struktur OLED nie obok siebie, tylko na podobieństwo kanapki (SOLED), jak pokazuje rysunek 46. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie barwnych filtrów RGB (1) oraz struktur OLED świecących światłem białym - takie rozwiązanie o tyle ułatwia proces produkcji, że wszystkie struktury OLED są jednakowe - świecą na biało. Najczęściej jednak proponuje się rozwiązanie o idei z rysunku 45.

rzędy

Rys. 47

tury sterujące, w tym cienkowarstwowe tranzystory z krzemu polikrystalicznego, a potem na to dodawane są organiczne struktury OLED. Rysunek 48 pokazuje dwhe koncepcje realizacji wyświetlacza AM OLED

Historia OLED

Bardzo interesująca jest historia diod OLED, które na początku nazywane były zupełnie inaczej, stąd też pewne zamieszanie i wątpliwości co do losów pewnych wynalazków.

Początków historii organicznych diod LED można się doszukiwać w roku 1963, kiedy to zaobserwowano elektroluminescencję antracenu. Antracen to węglowodór aromatyczny (CuHio, z trzema pierścieniami benzenowymi) tworzący bezbarwne kryształy nierozpuszczalne w wodzie. Ilość światła uzyskiwanego z antracytu była jednak znikoma i nie dawała nadziei na praktyczne zastosowanie.

Pod koniec lat 70. w laboratoriach firmy Kodak wytworzono syntetyczne materiały organiczne, które podczas przepływu prądu świeciły zielonym światłem. Później, w latach 80. zaprezentowano tam mogące mieć praktyczne zastosowania małocząsteczkowe półprzewodniki organiczne, określane ogólnie jako AIq3 - tri-(8-hydroksyehinolino)giin. Obecność odpowiednich dodatków umożliwia uzyskanie światła o innych kolorach, ale tylko

0 długościach fali większych niż kolor zielony (od czerwonego przez żółty do zielonego). Aby jednak uzyskać kolor niebieski, trzeba zastosować inne substancje czynne, jak perylen czy antracen.

Niezależnie od tego, w roku 1989 w Ca-vendish Laboratory Uniwersytetu Cambridge odkryto świecące pod wpływem światła wie-locząsteczkowe - polimerowe półprzewodniki organiczne. Podstawową różnicą jest wykorzystanie nie monomerów, jak w opracowaniu Kodaka, tylko długołańcuchowych cząstek - polimerów (polifenylowinyleny - PPV

1 polifluoreny - PF). W celu praktycznego wykorzystania polimerowych półprzewodników utworzono prywatną firmę Cambridge Display Technology (CDT), która podjęła współpracę ze znaczącymi koncernami, takimi jak Seiko-Epson, Philips i Osram. Na początku nowe materiały nazwano LEP - Light Emitting Polymers. Jednak z czasem upowszechniło się określenie OLED i dziś świecące polimery nazywa się P-OLED lub po prostu OLED.

Generalnie pod wspólną nazwą OLED mamy obecnie dwa główne kierunki rozwiązań:

Elektronika dla Wszystkich Luty2006 67