image148 (5)

U. Jfcemirrio. KalnIcrnur akolitę, Warw*wa 2097. ISBN WH.lU.fiMaMl-4 C by WAIP200"

Podsumowanie 295

Tabela 45. Taksonomia mezbęcriyth właściwości sprawdzania

WŁAŚCIWOŚĆ	ZNACZENIE	TYPOWE BRAKI SPRAWDZANIA
Bezstronność	Jednakowo sprzyjające warunki	Błąd kulturowy treści, zła atmosfera
Dokładne punktowanie	Poprawne stosowanie klucza lub schematu	Punktowanie według oceny zachowania
Rzetelno#	Powtarzalność wyni ków egzaminu	Wyniki swoiste dla danej wersji sprawdzianu
Trafność	Użyteczność wyników egzaminu	Szkody wychowawcze, ujemne reperkusje
Obiektywizm	Zgodność z wymaganiami programowymi	Brak znaczenia treściowego wyników

Oszustwo egzaminacyjne ucznia, rozumiane jako ukryte posługiwaniem się informacją uzyskaną z innych źródeł niż własna wiedza i praca, obniża jakość wszystkich właściwości sprawdzania przedstawionych w tab. 45. Zdarza się też oszustwo egzaminacyjne nauczyciela, jako celowe naruszanie reprezentatywności treści i wyników egzaminu oraz ułatwianie oszustwa egzaminacyjnego uczniów.

Najczęściej stosowane metody sprawdzania osiągnięć uczniów pokazuje poniższa tabela.

Tabela 46. Przegląd meloc sprawdzania osiągnięć uczniów

METODA	FORMA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA	WARTOŚĆ METODY	OGRANICZENIA
Próba pracy	przebieg i wytwór pracy	autentyzm, samodzielność ucznia	koszt, czasochłonność
Jadania praktyczne	wytwór pracy	niska symulacja, sprawność	braki w wyposażeniu pracowni
Wypracowanie	ustrukturowany tekst	wgląd w schematy poznawcze	uciążliwe punktowanie
,Kartkówia"	odpowiedzi pisemne	szeroki zakres treści, sprawność	„rozkawałkowanie" treści
Opo-m elanie ucznia	rozwinięcie tematu	dokładne odtworzenie treści	niskie kategorie celów
Odpytywanie	odpowiedzi ustne	żywy przebieg, szczegółowość	ubezwłasnowolnienie ucznia

Sprawdzanie zyskuje na ścisłości procedur i sprawności, gdy zastosujemy narzędzie w postaci sprawdzianu, to jest zbioru zadań reprezentujących określoną treść kształcenia. Zadania sprawdzianu pisemnego mogą być: (a) otwarte

www.waip.com.pl

6. Nbctnirrko. Kautlcrmr akoim W, trawa 2007, ISBN **-83-60807-114 C hy WAIP2007

296 Rozdział 9 Sprawdzanie osiągnięć uczniów

- wymagają od ucznia podania rozszerzonej odpowiedzi, analogicznej do wypracowania, lub krótkiej odpowiedzi, jak w „kartkówce" lub odpytywaniu, (b) zamknięte - wymagają od ucznia wyboru odpowiedzi, najczęściej wyboru wielokrotnego, gdzie odpowiedzi prawidłowej towarzyszą dystraktory, odpowiedzi błędne lub słabsze.

Budowanie zadań powinno być poprzedzone sporządzeniem planu sprawdzianu. czyli dokumentu pokazującego, jakie zadania mają być przygotowane. Przy sprawdzaniu holistycznym plan przybiera formę opisową, a przy sprawdzaniu analitycznym - tabelaryczną, pokazującą rozkład zadań według wymiarów treści kształcenia, lub graficzną, akcentująca związki między grupami zadań.

Potwierdzenie wartości zadania uzyskujemy poprzez analizę zadań, czyli ich wartościowanie ze względu na ich przydatność do określonego narzędzia. Analiza obejmuje właściwości zadań pokazane w tab. 47.

Tabela 47. Program analizy zaćań sprawdzianu

TYP WŁAŚCIWOŚCI	WŁAŚCIWOŚĆ ZADANIA	ZNACZENIE	WŁAŚCIWOŚĆ SPRAWDZANIA
Jakościowa	Poprawność izeao-wa	niesprzeczność treści z wiedzą naukową	trafność
	/godność/planem	spełnianie wyznaczonej roli w sprawdzianie	obiektywizm
	Poprawność językowo	zgodność tekstu z normami językowymi	bezstronność
Ilościowa (statystyczna)	(zptość opuszczeń	niedostępność zadania dla pewnych uczniów	bezstronność
	łatwość zadania	szansa rozwiązania przez typowego ucznia	obiektywizm
	Mocróznkajgca	spójność wyników z resztą sprawdzianu	rzetelność
	Profil zadania	struktura układu wskaźników łatwości	trafność

Zadania wadliwe pod względem właściwości przedstawionych w tab. 47 powinny być przeredagowane. Analiza zadań jest konieczna w testach standaryzowanych. narzędziach przeznaczonych do szerokiego użytku, ulepszonych i unormowanych. W sprawdzianach nauczycielskich, stosowanych jedynie przez ich autorów, jest sposobem podnoszenia jakości budowanych zadań i wzbogacania warsztatu dydaktycznego autora.