Image19 (11)

Podstawy

część 1

Fot. 2

Fot. 3a

Rys. 4

pojodynczy rdzoń p-ojedyricza cewka

pojedynczy rdzeń dwis cew<i

trato płaszczowy podwójny rdzeń jodna cewka

Transformatory sieciowe z rdzeniem toroi-dalnym zyskują coraz większe znaczenie i wypieraj:) klasyczne transformatory z rdzeniem z blach KI oraz transformatory z rdzeniami zwijanymi. Głównym ich rywalem okazują się zasilacze impulsowa (przetwornice sieciowe), niemniej .,toroi-dy” nadal dominują w niektórych zastosowaniach, na przykład w sprzęcie audio I w systemach oświetlenia halogenowego. Transformatory toroidalne mają szereg zalet, ale też pewne specyficzne cechy I jedna poważną wadę. Warto dobrze poznać te pożyteczne elementy, żeby z powodzeniem i bez obaw stosować je w swoich konstrukcjach.

Transformatory

Ogromna większość urządzeń elektronicznych musi być zasilana niskim napięciem stałym. Oznacza to konieczność obniżenia napięcia sieci, wyprostowania, filtracji, a zwykle tak/.e stabilizacji napięcia wyjściowego. W wielu zastosowaniach najlepsze i najtańsze okazują się do tego celu zasilacze impulsowe - przetwornice sieciowe. Zasilacze impulsowe mają jednak istotne wady, przede wszystkim duży poziom generowanych zakłóceń. Dlatego nadal w wielu dziedzinach są i będą stosowane zasilacze liniowe - klasyczne układy zawierające transformator, prostownik, kondensator filtrujący i ewentualnie stabilizator - patrz, rysunek 1. Kluczowym elementem takiego zasilacza jest transformator sieciowy.

Rys. 1

Irancformator

Dawniej stosowane były tylko klasyczne transformatory z rdzeniem składanym z bia szanych kształtek w formie liter E, 1 - patrz fotografia 2. Fotem opracowano ulepszone rozwiązanie z rdzeniem zwijanym ciętym - tu rdzeń wykonany jest z ciasno zwiniętej taśmy, która po zwinięciu w owalny kształt jest przecinana, dając dwie połówki patrz fotografia 3. Trans formator może zawie rac jeden taki przeci nany rdzeń i jedną cewkę, jeden rdzeń i dwie cewki albo dwa rdzenie i jedną cewkę, jak pokazuje rysunek 4.

Kolejnym krokiem naprzód było wprowadzenie transformatora toroidalnego, w którym rdzeń też wykonany jest z taśmy z blachy żelazokrzemowej zwiniętej w formie toioidu na podobieństwo sprężyny mechanicznego zegarka - fotografie 5a, 5b Typowy rdzeń transformatora toroidalnego ma przekrój prostokątny, ale do stępne też są rdzenie o przekroju okrągłym

Fot. 3b

24

Kwiecień 2005

Elektronika dla Wszystkich