Image55 (8)

Podstawy

co 8MHz kolejne kanały telewizyjne, jak pokazuje w uproszczeniu ry sunek 12. W ten sposób, stosując tzw. podział częstotliwości, w jednym przewodzie (ogólnie: w jednym

Zakres	Pasmo częstotliwości IMHZ]	Oznaczenie kanałów
fałd ultrakrótkie	87,5-108,0	UKF-FM
dolne pasmo	110-174	SD1 S08
specjalne		(S31-S08)
zakres III	174-230	K06-K12
górne pasmo	230-302	S09-S17
specjalne		(S10S18)
rozszerzone pasmo specjalne	302-470	S18S38
(fiyperband)		(S19-S40)
zakres IV	470-606	K21-K37
zakres V	606-862	K38-K69

Tabela 1

Tabela 2

KANAŁ	} MIN	NOŚNA WIZJI	FONIA NICAM	FONIA POD STAWOWA	F MAK
K11	214	215,25	221,1	221,75	222
K27	518	519,25	525,1	525,75	526
K33	566	567 25	573,1	573,75	574
K35	582	583,25	589.1	589,75	590
K38	606	60^7,25	613,1	613,75	614
K51	710	711,25	717,1	717,75	718
K58	766	767,25	7/3,1	7^73 75	774
K69	JMJ	855,25	861.1	861 75	862

Torze transmisyjnym) można jednocześnie umieścić kilka, a nawet kilkadziesiąt programów telewizyjnych: w eter wysyłane są sygnały radiowe, które w antenie odbiorczej zamieniane są na sygnały elektryczne o różnych częstotliwościach. W danej okolicy tylko nieliczne kanały są zajęte, bo w Poisce mamy jedynie kilka programów transmitowanych przez stacje naziemne (TVPI, TVP2, TVP3-regiona!na, Polsat, TVN, TV4 i TV Plus).

Kanały

Do pełnego zrozumienia tematu współczesnych instalacji wizyjnych, w szczególności satelitarnych, potrzebna jest też elementarna wiedza o wykorzystywanych kanałach telewizyjnych, pokazanych na rysunku 12. Otóż od dawna sygnały telewizyjne są nadawane z wykorzystaniem fal radiowych o różnych, ściśle określonych częstotliwościach, ponieważ nie mogą one kolidować z sygnałami innych służb. Przez długie lata częstotliwości rzędu kilkunastu i kilkudziesięciu megaherców były wykorzystywane do najrozmaitszych celów, dlatego kanały telewizyjne, zajmujące szerokie pasmo, generalnie umieszczono dosyć „wysoko” i to w kilku podzakre-sach Wprawdzie przewidziane są dwa kanały telewizyjne w tzw. paśmie (zakresie) I o częstotliwościach 48...66MHz oraz trzy kanały w tzw. paśmie II w zakresie częstotliwości 76 lOOMHz, jednak z różnych względów lak „niskie" kanały nie są dziś praktycznie wykorzystywane. W Polsce obecnie obowią

zuje standard telewizyjny PAL DK, w którym oznaczenia i przydzielone zakresy częstotliwości poszczególnych kanałów pokazane są w tabeli l.

Grubszą czcionką zaznaczone są „normalne’ kanały telewizyjne K06...K.69.

Kanały KOI... K05 w zakresach I i 11 nic są wykorzystywane (według aktualnego wy.<azu krajowych nadajników wykorzystywane są kanały począwszy od K07, czyli od częstotliwości 182MHz wzwyż). Natomiast pasma specjalne przeznaczone są wyłącznie na kanały' telewizji kablowej, a kanały „kablowe” mają oznaczenia SOI ...S38 (oznaczenia w nawiasach dotyczą systemów numeracji kanałów w innych krajach). W tych specjalnych zakresach częstotliwości nie pracują naziemne nadajniki telewizyjne, ponieważ lale radiowe o tych częstotliwościach wykorzystywane są do innych celów niż telewizja. Natomiast w sieciach telewizji kablowej oprócz kanałów Sxx, wykorzystuje się bez ograniczeń kanały Kxx.

Tabela 2 zawiera bliższe informacje o częstotliwościach kilku wybranych kanałów.

Pełny wykaz częstotliwości poszczególnych kanałów telewizyjnych można łatwo znaleźć w Internecie, wpisując w wyszukiwarkę tekst: częstotliwości kanałów telewizyjnych.

Piotr Górecki

Ciąg dalszy w następnym numerze.

Ciąg dalszy ze strony 55.

Niezbędne okaże się przeprowadzenie kilku prób. Kręcimy potencjometrem do uzyskania zamierzonego czasu. To pierwsza metoda. Jest jeszcze druga możliwość.

Ponieważ 13 minut to trochę długo i niektórym może zabraknąć cierpliwości, więc można się zastanowić nad skróceniem lego czasu. Jest na to sposób. Wróćmy do sytuacji z rynmku 2. Widzimy, żc stan wysoki panujący na linii zegara jest o połowę króts/y od okresu. Można po prostu podłączyć diodę do tej linii np. do wyjścia bramki IJ3A (nóżka 3) i zmierzyć czas tego dodatniego impulsu. Powinien on wynosić 6 minut 40 sekund. Schemat pomocniczy jest pokazany na rysunku 4.

Po dokonaniu regulacji zabieramy się za obudowę. Należy wykonać otwory pod diody. Pomocą będzie naklejka przedstawiona na rysunku 5. Najlepiej wydiukuwać dwie takie naklejki. Jedną jako pomoc przy wykonaniu otworów, a drugą do przyklejenia na końcu. Trzeba jeszcze zrobić niewielki otwór dla brzęczka. Rysunek w postaci pliku PDF można ściągnąć z Portalu F.dW.

Gdy całe urządzenie jest już gotowe, można je zamontować w samochodzie. Trzeba wybrać takie miejsce, w którym układ będzie się dobrze prezentował, nie będzie zawadzał i będzie dobrze pasował do deski rozdzielczej pojazdu. Linię zapłonu trzeba dołączyć do zasilania dowolnego urządzenia samochodu, na którym pojawia się napięcie po przekręceniu kluczyka np. do stacyjki.

Możliwości zmian

Na pewno niektórzy będą chcieli zmienić czas, po którym układ sygnalizuje, że trzeba się zatrzymać i odpocząć. Ja uznałem, że 120 minut to czas optymalny, ale ktoś może chcieć inaczej. Aby to zmienić, wystarczy dobrać inne wartości wspomnianych już elementów Cl, R4, PR1. Pomocny będzie wzór na okres generowanego przebiegu: T=2,2*R*C. Wzór ten jest poprawny dla zasilania równego I0V, więc można go z powodzeniem stosować w tym układzie. Trzeba tylko pamiętać, że zgodnie z tym, co podaje katalog, wartość C powinna być większa od lOOpF, a wartość R większa od IkO.

Istnieje również możliwość zmiany czasu trwania dźwięku z brzęczka, decydują o tym

elementy C3, R7. Jednak z tym stwierdzeniem nie zgodzą się pewnie dociekliwi Czytelnicy. Oczywiście dochodzi jeszcze do tego rezystancja R6. Warto tutaj zauważyć, że wartość R6 musi być dużo mniejsza od R7, bo podczas ładowania C3 rezystory le tworzą dzielnik napięcia. W przypadku kiedy byłoby odwrotnie, na R7 byłby zbyt mały spadek napięcia i brzęczek by się nic włączył.

Nie zawadzi też poeksperymentować ze współczynnikiem wypełnienia generatora U3C, U3D Jego wartość jest określona przez rezystory R8, R9. Dosyć łatwo jest „wykombinować" wzór: W= (R8+R9)/R9. W tym przypadku wynosi on 3/4. Po przeprowadzonych próbach stwierdziłem, że przy tej wartości brzęczek najbardziej daje znać o sobie.

Po jakimś czasie można zamiast generatora piczo zamontować jakieś inne źródło dźwięku. Nu przykład oddzielny układ generujący ładną melodyjkę.

Paweł Karcz

[e-mail]

Elektronika dla Wszystkich Styczeń2006 65