Img00248

252

4.86.    Kamionka jest materiałem ceramicznym podobnym do porcelany, ale znacznie od niej tańszym opartym na tańszych surowcach. Jest ona stosowana do wyrobu elementów izolacyjnych masywnych i grubościennych. Temperatura wypalania wynosi !280°C, a skurcz po wypaleniu 9... 14%. Własności elektryczne kamionki są nieco gorsze od analogicznych własności porcelany, ale własności mechaniczne są lepsze.

Z kamionki produkowane są masywne osłony izolacyjne aparatury najwyższych napięć (komory wyłączników małoolejowych, korpusy napowietrznych przekładników małoolejowych itp.).

4.87.    Głównym składnikiem steatytu jest talk, czyli krzemian magnezu (3MgO- 4Si0₂- H₂0. Jako dodatków używa się glin plastycznych (5... 15%) oraz skalenia (do 5%). Materiały steatytowe wypalane są w temperaturze ok. 1400°C. Steatyty odznaczają się dobrymi własnościami mechanicznymi i bardzo dobrymi elektrycznymi. W temperaturze 20°C p_x wynosi ok. 10¹² O-m, p_p — 10 H-m/m, e_w — 5,5,tg 6 — 0,003 (przy 50 Hz).

Zaletą steatytu jest bardzo mały skurcz towarzyszący wypalaniu, co pozwala na dokładne zachowanie wymiarów i zmniejsza tolerancję wymiarów nawet do 1 %. Po wypaleniu może być stosunkowo łatwo obrabiany przez szlifowanie. Powierzchnie wyrobów steatytowych są na ogół gładkie i najczęściej nie wymagają szkliwienia.

Masy steatytowe używane są do wyrobu elementów izolacyjnych poddawanych dużym naprężeniom mechanicznym, o wymaganiach dużej odporności na nagrzewanie oraz dużych wymaganiach odnośnie zachowania wymiarów. Będą to m.in. izolatory wysokiego napięcia do urządzeń radiowych, izolatory liniowe długopniowe, drobne kształtki dla grzejnictwa elektrycznego.

4.88.    W zastosowaniach izolacyjnych ceramiki w urządzeniach wysokiej częstotliwości wymaga się szczególnie małych wartości współczynnika stratności dielektrycznej. Zastępując skaleń w masie porcelanowej węglanem baru BaCo₃ uzyskuje się ceramikę o bardzo małej stratności dielektrycznej (tg 5 = 0,003, przy 20°C i / = 1 MHz), zwaną nieraz ceramiką radiotechniczną. Przez częściowe zastąpienie kaolinu trudno topliwym korundem Al₂0₃ uzyskuje się ceramikę (tzw. ultraporcelanę) o jeszcze niższej stratności dielektrycznej (tg 8 = 0,0006, przy 20°C i 1 MHz) i znacznej wytrzymałości mechanicznej. Podobne wartości tg 8 uzyskuje się w odmianach steatytów zawierających dodatek tlenku baru BaO. Są to steatyty specjalne, znane pod nazwami: kalan, kalit, frekwenta itp.

4.89.    Do ceramiki kondensatorowej należą materiały o szczególnie dużej wartości przenikalności elektrycznej. Uzyskuje się je przede wszystkim przez dodatek związków tytanu. Z punktu widzenia wartości przenikalności elektrycznej oraz jej zależności od temperatury można wyróżnić co najmniej cztery grupy tych materiałów o nieco odmiennych własnościach.

Do grupy pierwszej należą ceramiki o dużej wartości z_w (55... 160) silnie zależnej od temperatury, przy czym ze wzrostem temperatury maleje wartość e_w (ujemny temperaturowy współczynnik przenikalności elektrycznej). Głównymi składnikami tych materiałów są kryształy rutylu Ti0₂ lub tytanianu wapnia CaO ■ Ti0₂.