img005

Ekonomiczna wykład 2, 18.12.2008 Przestrzeń i Jej podziały, region ekonomiczny

1.    Pojęcie przestrzeni:

Zasadniczymi formami bytu są: czas i przestrzeń

Dla geografii ekonomicznej podstawowym pojęciem jest przestrzeń, choć niektórzy geografow ie wskazują na potrzebę i celowość posługiwania się w geografii ekonomicznem pojęciem czasoprzestrzeni.

Geografów ekonomicznych nic interesuje przestrzeń kosmiczna, czy też przestrzeń absolutna, rozumiana jako nieokreślony, nieograniczony i skończony obszar mieszczący wszystkie byty przestrzenne, lecz rzeczywista przestrzeń trójwymiarowa.

2.    W analizach gcograficzno-ekonomicznych korzystamy tylko z niektórych typów czy też klas przestrzeni:

a)    Geodezyjna

b)    Geograficzna

c)    Ekonomiczna (społeczno-ekonomiczna)

3.    Przestrzeń geodezyjna

Wynika z pomiarów i kształtu kuli ziemskiej.

Jest to przestrzeń jednorodna (homogeniczna), nie uwzględniająca występujących w rzeczywistości silnych zróżnicowań jakościowych powierzchni Ziemi.

W analizach geograficzno-ekonomicznych przestrzeń geodezyjna znajduje zastasowanie jako wyjściowa kategoria myślowa występująca przy konstruowaniu wszelkich teorii i modeli struktur przestrzennych. Konstruując te teorie przyjmuje się na ogół założenie, że przestrzeń jest jednorodna i izotropowa, tzn. że we wszystkich kierunkach wykazuje ona jednakowe właściwości. Założenie takie jest niezbędne, pozwala bowiem na oderwanie się od wielu lokalnych specyfik i zróżnicowań, a tym samym warunkuje refleksje teoretyczne na temat zjawisk społeczno-ekonomicznych w przestrzeni.

4.    Przestrzeń geograficzna

Jest niejednorodną pod względem fizycznym, biologicznym i geochemicznym (heterogeniczną) rzeczywistą powierzchnią Ziemi.

Jest ona zaw^;sze ograniczona, mniej lub bardziej wyraźnie umownymi lub fizycznymi granicami.

Granice te mogą mieć przebieg prostoliniowy^{1 2 3}, jak południki i równoleżniki, lub krzywoliniowy, gdy biegną wzdłuż elementów fizjograficznych, takich jak: rzeki, pasma górskie, wybrzeża morskie.

Każdą przestrzeń geograficzną charakteryzuje:

-określone położenie

-cechy fizyczne (wzniesienie nad poziom morza, rozczłonkow anie poziome, urzeźbienie, rozcięcie powierzchni ltd.

-cechy przyrodniczne (nasłonecznienie, klimat warunki hydrologiczne, gleby, flora, fauna, itd.)

Cechy te tworzą kompleksy wzajemnie powiązanych komponentów określających warunki, w których żyje i pracuje człowiek. Wpływają one na działalność człowieka - na jej zakres, charakter, natężenie.

Zc względu na charakter relacji człowiek-przestrzeń geograficzna wyróżnia się:

Anekumenę - jest to przestrzeń geograficzna, która ze względu na bardzo małe lub wręcz niedogodne warunki nie jest ona wykorzy stywana bezpośrednio przez człow ieka. Obszary te pomimo niezamieszkiwania ich przez człowieka posiadają bardzo istotne, wyręcz strategiczne znaczenie. Przykładem jest obszar Antarkty dy.

Ekumena w przypadku stale zamieszkiwanej przestrzeni geograficznej lub subekumena w przypadku przestrzeni wykorzystywanej okresow o stanow ią obszar na którym człowiek prowadzi są działalność produkcyjną, usługową, konsumpcyjną i społeczną. Przestrzeń tą nazywa się często przestrzenią ekonomiczną.

1

   Ekumeny na świecie obszary³ najgęściej zaludnione:

2

a) Azja - Wyspy Japońskie, Nizina Chińska, wybrzeże Chin, Nizina Gangesu, Delta Gangesu i

3

Brahmaputry, Indonezja, południe Indii