img056 (42)

Tasiemce

Medycznie ważne tasiemce Cestoda są organizmami hermaffodytycznymi, nalężącymi do 2 rzędów: Pseudophyllidea i Cyclophyllidea.

Dorosłe tasiemce posiadają skoleks, wyposażony w aparat czepny, szyjkę - strefę wzrostu (proliferacji) oraz łańcuch członów (proglotydów), budujących strobilę, powstających w procesie strobilizacji. Każdy dojrzały proglotyd zawiera komplet męskich i żeńskich narządów rozrodczych. Brak typowego układu pokarmowego - pobieranie substancji odżywczych odbywa się całą powierzchnią ciała tasiemca, poprzez tegument, który pokryty jest mikroskopowej wielkości wyrostkami, tzw. mikrotrichami, które służą m.innymi jako stuktury czepne.

Tasiemce należące do rzędu Pseudophyllidea, jak np. Diphyllobothrium latum mają skoleks wyposażony w bruzdy czepne - bothria. Otwór maciczny w każdym członie umożliwia sukcesywne usuwanie zapłodnionych, zaopatrzonych w wieczko jaj poza organizm żywiciela; urzęsione koracidium, z pierwszym stadium larwalnym -onkosferą - wewnątrz, przystosowane jest do warunków środowiska wodnego.

W heteroxenicznym cyklu życiowym tych tasiemców w dwóch żywicielach pośrednich występują kolejne dwa robakokształtne stadia larwalne: procerkoid oraz plerocerkoid, który jest stadium inwazyjnym dla żywiciela ostatecznego.

U tasiemców Cyclophyllidea np.:Taenia saginata, T. solium, Echinococcus granulosus, Hymenolepis (Yampiriolepis) mm aparat czepny stanowią okrągłe przyssawki, mogą występować także haki ryjkowe. Strobilarna forma zawiera m. innymi człony hermaffodytyczne oraz maciczne; ze względu na brak otworu macicznego jaja gromadzą się w członach macicznych. Człony te opuszczają organizm żywiciela, trafiają do środowiska, gdzie uwalniane są jaja, zawierające onkosfery. Drugie, pęcherzykowate stadium larwalne Cyclophyllidea może być pojedyncze -jak wągier cysticercus czy cysticercoid - lub zwielokrotnione - jak pęcherz echinokokowy, zawierający komory wtórne z tysiącami protoskoleksów. Człowiek może być włączony w cykl życiowy tasiemców Cyclophyllidea jako żywiciel ostateczny, ale także jako przypadkowy żywiciel pośredni.

Tasiemce występujące w układzie pokarmowym i tkankach człowieka

V Piphyllobothnum htum - Bruzdogłowiec szeroki difylobotrioza (diphyllobothriosis)

Morfologia. Tasiemiec ten może osiągać do 20m długości. Posiada on podłużny skoleks z dwiema bruzdami przyssawkowymi (bothria). Jajo o wymiarach 70 x 45 pm opuszczają jelito żywiciela ostatecznego na wczesnym etapie rozwoju; są one zaopatrzone w wieczko.

Epidemiologia, rozwój i patogeneza. D. latum występuje stosunkowo często, zwykle endemicznie, w Europie, krajach bałtyckich, Azji i Ameryce Południowej. Człowiek i liczne ssaki żywiące się rybami mogą być żywicielami

0    iiiii t/nymi tego tasiemca. W cyklu rozwojowym występują kolejno: jajo zaopatrzone w wieczko, wewnątrz którego rozwija się koracidium, zawierające oukosfcrę; kolejne stadia to procerkoid rozwijający sięw raczkach planktonowych

1    plcroccrkoid występujący w mięśniach słodkowodnych ryb. Zarażone ryby są głównym źródłem inwazji D. latum u człowieka, do której dochodzi drogą pokarmową, a stadium inwazyjnym jest plerocerkoid. Larwa ta umiejscawia się w jelicie człowieka i w ciągu kilku tygodni rozwija w hermafrodytycznego, dorosłego tasiemca. Objawy difylobotriozy to różne zaburzenia dyspeptyczne: biegunka, wymioty, anoreksja; często występuje anemia związana z deficytem witaminy B_i2.

Wykrywanie. Mikroskopowo w rozmazie kału zarażonego człowieka można wykryć charakterystyczne zaopatrzone w wieczko jaja oraz proglotydy D. latum. Zapobieganie. W rejonach endemicznych bardzo ważna jest edukacja na temat zagrożeń. Ochrona zbiorników wód słodkich przed zanieczyszczeniem kałem człowieka może ograniczać inwazje D. latum u ryb, które są głównym źródłem zarażenia człowieka i zwierząt. Bardzo ważne jest także leczenie zarażonych osób.

Tjenid sjginatz -Tasiemiec nieuzbrojony 4-    ^/

tcniarhynchoza (taeniarhynchosis, taeniosis)

Morfologia. Postać strobilarna tego tasiemca może osiągać do lOm. Składa się ona z około 2 OOOczłonów (proglotydów) niedojrzałych, hermafrodytycznyci i macicznych. Skoleks mierzący l-2mm jest wyposażony w cztery przyssawki.

Złocistobrązowe jaja 30-40p.m zawierają onkosferę z trzema parami haczyków, otoczoną grubą otoczką - embrioforem.

Kolejnym stadium larwalnym jest wągier (cysticercus) pęcherzykowata larwa o średnicy 3 -lOmm.

Epidemiologia, rozwój i patogeneza.

>    Człowiek jest definitywnym żywicielem,

a bydło żywicielem pośrednim dla tego kosmopolitycznego tasiemca. Dojrzałe

₍    człony maciczne, usuwane pojedynczo

z kałem osoby zarażonej, są zdolne do ruchu; zawarte wewnątrz nich onkosfery, przypadkowo zjedzone przez żywiciela pośredniego, uwalniają się wewnątrz układu pokarmowego, penetrują z krwią obwodową ostatecznie lokalizując się w mięśnich szkieletowych bydła. W ciągu 1 4 miesięcy rozwijają się wągry stadium inwazyjne dla człowieka. Zjedzenie niedogotowanego lub niedosmażonego zarażonego mięsa wołowego (pokarmowa

31