img057 (46)

droga inwazji) prowadzi do osiedlenia się wągra w jelicie człowieka, przymocowania skoleksa do śluzówki jelita i rozwoju w ciągu trzech miesięcy formy strobilarnej. Teniarhynchoza rozwija się u osób często spożywających lub próbujących surowe mięso (gospodyni domowa próbująca smak farszu mięsnego przed obróbką termiczną). Przypadki zarażenia są częste w rejonach o niskiej higienie sanitarnej, w miejscach zanieczyszczonych ludzkimi odchodami oraz w rejonach o wysokiej częstości zarażenia bydła. Mogą występować inwazje asymptomatyczne (nosiciele zarażenia). Kliniczne objawy teniarhynchozy to: utrata wagi, bóle brzucha, stan zapalny jelita cienkiego, biegunka, a nawet zapalenie wyrostka robaczkowego.

Wykrywanie. Makroskopowe wykrywanie proglotydów macicznych oraz mikroskopowe badanie kału w celu wykrycia jaj są pomocne w rozpoznaniu. Jednakże konieczna jest diagnostyka różnicowa pomiędzy opisanym gatunkiem a pokrewnym T. solium. Ważnym kryterium jest liczba bocznych odgałęzień macicy, liczonych po jednej stronie członu macicznego - uf saginata jest ich co najmniej 15.

Zapobieganie. Rejestracja przypadków i bezpłatne leczenie osób zarażonych jest w Polsce obowiązkowe. Weterenaryjne badanie mięsa na obecność wągrów, ochrona pastwisk przed zanieczyszczeniem ludzkimi odchodami jest niezbędna. Mrożenie jest skuteczne jeśli trwa co najmniej 24 godziny w temperaturze -20 - -30°C. Temperatura powyżej 70 °C zabija wągry.

Tąenij solium -Tasiemiec uzbrojony tenioza (taeniosis), cysticerkoza (cysticercosis)

Morfologia. _ Strobilarna postać tasiemca mierzy zwykle około 4m, ale może osiągać 8m. Skoleks, oprócz czterech przyssawek, jest wyposażony w ryjek z podwójnym wieńcem haków (ok 30).

Jaja inwazyjne zawierają onkosfery; są one identyczne jak jaja T .saginata.

Epidemiologia, rozwój i patogeneza.

W złożonym cyklu rozwojowym tego kosmopolitycznego tasiemca występuje jeden żywiciel pośredni -Świnia; człowiekjest żywicielem ostatecznym.

Proglotydy maciczne odrywają się w grupach po 5 - 6 od występującej w jelicie człowieka strobili. Świnie mogą zarazić się zjadając onkosfery, które w mięśniach szkieletowych świni rozwijają się wągry - inwazyjne dla człowieka.

I runsmisja zarażenia drogą oralną wiąże się ze zjedzeniem niedogotowanego lub niedosmaż.onego, zarażonego mięsa wieprzowego, zawierającego wągry T. solium. W jelicie cienkim człowieka wągry przymocowują się skolcksem do śluzówki jelita, po czym rozrasta się, zwykle pojedyncza, forma strobilama. Jelitowa tenioza przebiega z podobnymi objawami jak teniarhynchoza, wywoływana prze z T. saginata. Jednakże w przypadku

T. solium możliwe jest także skuteczne zarażenie człowieka stadium jaja - może dotyczyć to zarażenia za pośrednictwem warzyw, zanieczyszczonych jajami T. solium, ale także wskutek autoinwazji, która może mieć miejsce u nosicieli formy strobilamej. Wówczas z onkosfer w różnych narządach: mięśniach szkieletowych, tkance łącznej, podskórnej, płucach, wątrobie, oku i mózgu mogą rozwijać się wągry, powodując wągrzycę (cysticerkozę). Z tego względu, pomimo, że forma strobilama T. solium powoduje głównie zaburzenia lokalne, inwazja powinna być szybko wyleczona, aby zredukować ryzyko bardzo groźnej dla zdrowia, a nawet życia, cysticerkozy.

Wykrywanie. Makroskopowo można wykryć człony tasiemca, mikroskopowo ujawnić obecność jaj tego tasiemca w kale. Diagnostyka różnicowa pomiędzy T.solium i T.saginata oparta jest na ilości bocznych odgałęzień macicy, których liczba w zarażeniu T.solium wynosi od 7 do 13 (liczonych po jednej stronie członu macicznego). Metody serologiczne oraz techniki obrazowe mogą także być użyteczne w diagnozowaniu cysticerkozy człowieka.

Zapobieganie. Rejestracja przypadków i bezpłatne leczenie osób zarażonych jest w Polsce obowiązkowe. Jest to bardzo ważne działanie, mające na celu zredukowanie źródeł zarażenia oraz zagrożenia autoinwazją. Konieczna jest ochrona hodowli świń przed dostępem do ludzkich odchodów. Badanie mięsa wieprzowego przez służby weterenaryjne jest niezbędne. Dokładne smażenie i gotowanie mięsa wieprzowego jest skuteczną ochroną przed zarażeniem. Temperatura poniżej -20°C zabija wągry w ciągu kilku godzin, mrożenie w temperaturze -15 °C jest skuteczne dopiero po co najmniej czterech dniach.

Echinococcus grznulosus - Tasiemiec bąblowcowy _:    y

echinokokoza (echinococcosis), bąblowica jedno jamowa

Morfologia. Strobilama postać tego tasiemca jest bardzo mała 2-6 mm. Skoleks posiada cztery przyssawki i ryjek z podwójnym wieńcem haków; występuje strefa proliferacyjna - szyjka oraz trzy proglotydy: niedojrzały, hermafrodytyczny i maciczny. Jajo inwazyjne jest podobne do jaj Taenia, mierzy 30 - 40|iim i zawiera onkosferę otoczoną przez embriofor. Drugie stadium larwalne stanowi pęcherz echinokokowy jednojamowy, wypełniony płynem, osiągający nawet do 20 cm średnicy. Larwa ta posiada zewnętrzną blaszkowatą, bezkotnórkową kutikulę oraz wewnętrzną warstwę germinatywną, z której mogą się rozwijać kapsule potomne. Ich warstwa rozrodcza wytwarza protoskoleksy, które często odrywają się i opadają na dno pęcherza, tworząc tzw. piasek echinokokowy.

33