img062 (11)

r

Bezwodnik kwasu octowego. Stosowany jest także jako rozpuszczalnik w środowisku niewodnym, chociaż znacznie częściej stosuje się go w mieszaninie z innymi rozpuszczalnikami jako środek odwadniający przy oznaczaniu substancji zawierających wodę krystalizacyjną. Bezwodnik octowy nie może być stosowany jako dodatek w przypadku pierwszo- lub drugorzędowych amin; ponieważ istnieje niebezpieczeństwo acetylowania tych grup z jednoczesnym silnym osłabieniem ich „właściwości zasadowych.

Kwas propionowy. Jest rozpuszczalnikiem stosowanym rzadziej niż kwas octowy, chociaż często zwiększa skok potencjału w punkcie końcowym miareczkowania, a tym samym wpływa na ostrzejszą zmianę barwy wskaźnika.

Rozpuszczalniki protonofilowe (zwane też zasadowymi). Wykazują duże powinowactwo do protonu, np. aminy, dwumetyloformamid, ciekły amoniak, hydrazyna itp.

Im większe jest powinowactwo rozpuszczalnika do protonu (rozpuszczalnik zasadowy) tym silniej zaznaczają się właściwości kwasowe rozpuszczonego w nim związku, a słabiej właściwości zasadowe (np. w ciekłym amoniaku bardzo słabe zasady, jak acetamid, mocznik i anilina stają się słabymi kwasami, natomiast aminy alifatyczne, które w roztworze wodnym są zasadami średniej mocy w ciekłym amoniaku stają się zasadami słabymi).

Ciekły amoniak reaguje z rozpuszczonymi w nim kwasami w następujący sposób:

AH + NH₃;± NH₄® + A©

Moc kwasów rozpuszczonych w ciekłym amoniaku zostaje nie tylko zwiększona w wyniku powstania mocniejszego kwasu, jakim jest jon NH^, ale także doprowadzana do zbliżonego poziomu przez powstanie we wszystkich przypadkach tego samego kwasu kationowego — jonu NHjf.

Do alkalimetrycznego oznaczania bardzo słabych kwasów lub innych związków o charakterze kwasowym, jak fenole, enole, imidy i sulfonamidy stosowane są następujące rozpuszczalniki protonofilowe: etylenodwuamina, n-butyloamina, pirydyna, dwumetyloformamid (DMF), etanoloamina itp.

I roz

( Przy zastosowaniu jako płynu miareczkującego metanolanu sodowego, a jako rozpuszczalnika pirydyny można podać następujący przebieg oznaczenia:

I

R—COQH + C₅H₅N?±C₅H₅NH® + R—COO©

C₅H₅NH® + R—COO© + CH₃0Na -> R—COONa + C₅H₅N + CH₃OH

Warunkiem przebiegu powyższej reakcji jest większa zasadowość płynu miareczkującego niż sprzężonej zasady rozpuszczalnika i oznaczanego kwasu:

CH₃0© §> C₅H₅N > R—COO©

Proton przechodzi do oznaczanego kwasu za pośrednictwem rozpuszczalnika do jonu metanolanowego (zasady).

N,N-Dwumetyloformamid (DMF). Jest jednym z najbardziej dogodnych rozpuszczalników stosowanych do oznaczeń związków o charakterze słabo kwaśnym. Jego wrażliwość na dwutlenek węgla jest bardzo mała. DMF podobnie jak

298