img082

Zasady układania dawek pokarmowych dla krów mlecznych. Podsta wową zasadą obowiązującą w żywieniu krów mlecznych jest zaspokojenie ich potrzeb pokarmowych, umownie dzielonych na bytowe i produkcyjne. Zaspokoję nie potrzeb bytowych służy utrzymaniu funkcji życiowych organizmu, zaspokoję nie potrzeb produkcyjnych polega na dostarczeniu energii i składników odżyw czych niezbędnych do wytwarzania mleka Zasadniczą sprawą jest bilansowanie możliwie dużej liczby składników pokarmowych tak, by z jednej strony zapewnić zwierzętom właściwą ich zawartość w diecie, z drugiej zaś optymalnie wykorzy stać posiadane zasoby paszowe Zestaw pasz powinien ponadto uwzględniać specyficzne potrzeby krów jako przeżuwaczy, aspekt ekonomiczny oraz możliwości pobrania pasz przez krowy.

Prawidłowe żywienie bydła wymaga znajomości potrzeb pokarmowych, składu i jakości pasz oraz metod konserwacji pasz Nie wszystkie pasze mają taką samą wartość pokarmową Tak więc próbki pasz należy oddać do badania laboratoryjnego w celu określenia w nich zawartości najważniejszych składników odżywczych

Normowanie pasz zapobiega marnotrawstwu paszy i zapewnia uzyskanie wydajności wyznaczanej genotypem i stanem fizjologicznym zwierząt Poprawnie zbilansowana dawka pokarmowa zawierająca wszystkie wymagane składniki pokarmowe - nie zawsze odpowiada wymogom ekonomicznym i organizacyjnym. Jest ona poprawna pod względem organizacyjnym wtedy, gdy składa się z pasz dostępnych w tym samym sezonie żywieniowym. Dawką najkorzystniejszą w sensie ekonomicznym jest ta. która optymalizuje przyjętą funkcję celu, np. minimalizację kosztu żywienia lub minimalizację powierzchni paszowej. Dawki takie wpływają na zwiększenie wyniku finansowego gospodarstwa.

Należy podkreślić, że każdy system wartościowania pasz, włącznie z opartym na energii netto, jest tylko wskazówką żywienia i wymaga przystosowania wielkości dawki pokarmowej do bieżącej produkcji mlecznej i zmian w kondycji zwierząt

Aby skarmiane pasze objętościowe były dobrze wykorzystywane przez przeżuwacza, muszą zostać poddane procesom fermentacji przy udziale mikroorganizmów (bakterie, pierwotniaki) żwacza. Mikroorganizmy te przyczyniają się tak do poprawy wykorzystania włókna, jak również z uwalnianego azotu syntetyzują białko własnego organizmu, powodując uszlachetnianie tego składnika (ulegają one strawieniu na drodze enzymatycznej w dalszych odcinkach przewodu pokarmowego i aminokwasy są wchłonięte do krwiobiegu). Krowom wysokomlecz-nym należy zapewnić w dawce pokarmowej dodatek preparatów zawierających tłuszcz chroniony, np Megalac (Volac) lub tłuszcz i białko chronione, np Mega-pro (Volac).

Namnaźanie się odpowiednich mikroorganizmów w żwaczu do prowadzenia fermentacji skarmianej paszy trwa ok. 10--14 dni, co uzasadnia taką organizację bazy paszowej dla krów, która pozwoli na ustabilizowanie żywienia oraz eliminację częstych zmian składu dawki pokarmowej Należy pamiętać, że takie zmiany,

szczególnie u krów wysokoprodukcyjnych, zawsze będą się ujemnie odbijać na h wydajności mlecznej. Stąd żywienie w okresie przejściowym powinno polegać im stopniowym zwiększaniu ilości paszy typowej w określonym sezonie, zamiast dotychczas zadawanej.

Technika układania dawek pokarmowych dla krów mlecznych. Racjonalne żywienie krów wymaga spełnienia następujących warunków: l) określenia “wystarczalności dawki podstawowej" na podstawie zawartości białka ogólnego strawnego (b.o.s. w g) i energii netto (MJ lub j.o.);

.•) zbilansowania pod względem energetycznym i białkowym dawki podstawowej “paszą wyrównującą" (mieszanki treściwe lub ich zamienniki poprzez substytucję);

i) zbilansowania mineralno-witammowego dawki podstawowej przez dodatek odpowiedniej ilości mieszanki mineralnej, preparatów witaminowo--antybiotykowych i probiotyków;

\) indywidualnego karmienia krów paszą treściwą produkcyjną" zależnie od poziomu wydajności mlecznej i fazy laktacji.

Wybierając pasze dla krów mlecznych należy pamiętać o tym. jaki rodzaj fermentacji będą one powodować w żwaczu. Pasze objętościowe (zielonki, kiszonki, ąuino, słoma) wchodzące w skład dawki pokarmowej wywołują z reguły fermentację typu octowego Duży udział pasz treściwych w dawce wyzwala propionowy hwirunek fermentacji w zwaczu, który nie sprzyja produkcji mleka. Stosunek wytworzonego octanu do propianu (C2/C3), jak i ilość przyjętej przez krowę paszy, .'.ileży od składu dawki (różny stosunek paszy objętościowej do mieszanki tre-4< twej) i wpływa na stopieh wykorzystania energii na produkcję i skład chemiczny mleka.

Ekonomika chowu bydła mlecznego w głównej mierze uzależniona jest od ilości i jakości skarmianych pasz Oprócz ilości i jakości pozyskanych pasz i zara-Itm mleka - w ekonomice chowu ważne jest racjonalne żywienie. Powinno być dostosowane m in. do poziomu wydajności i stanu fizjologicznego zwierząt Krowom należy dostarczyć odpowiednią ilość białka ogólnego, energii, włókna, składników mineralnych i witamin, przy czym udział pasz objętościowych powinien być możliwie największy (40-60%), a dawka pasz treściwych ograniczona • M niezbędnych ilości. Ilość zadawanej paszy treściwej należy uzależnić głównie •<1 wydajności oraz rodzaju, ilości i jakości pasz objętościowych. Powyższy udział !•«»/ objętościowych powoduje, że krowy mleczne otrzymują w dawce ok. 20% włókna, co uważane jest za optimum.

Wybierając dodatki mineralne i witaminowe dla bydła, należy zwrócić uwagę nn stosunek wapnia do fosforu (Ca.P) w paszach objętościowych, stan fizjologu /ny krowy (okres zasuszenia, laktacja), aktualną wydajność mleczną oraz na stosunek Ca P i skład mieszanek mineralnych

Zawartość składników mineralnych w zielonkach jest silnie zróżnicowany. Lu-i orna (Ca P=7 1) i koniczyna (6 1) zawierają więcej wapnia niż trawy (2.1), kukurydza (21). rośliny zbożowe (1.5:1) i liście buraczane (5:1), co wpływa na rodzaj